Müşteri dar enli, kısa donatılı, sökülebilir parçalardan oluÅŸan ve bir nakliye konteynerine sığabilen yelkenli bir tekne talep etmiÅŸti. Bu kısıtlara raÄŸmen tasarım ses getiren bir baÅŸarı yakaladı.Bernie Blum’ı yıllardır tanıyordum. Hong Kong’da Choy Lee bölgesi için tasarladığım özel imalat bir yelkenli teknenin sahibiydi. Bernie ve ben düzenli olarak yeni ve özel bir tasarımdan konuşurduk. Bu yönde ne yaptıysam da bir süre sonunda CL43 teknesini çok sevdiğini, CL 43’ün onun için mükemmel olduğunu ve bunlardan dolayı, onun için daha iyi bir yeni tekne tasarlamamın imkansız olduğunu söylüyordu. Bu tabii ki umduğum sonuç değildi. Bernie, teknesini tamamen karbon donatılı ve farklı renge boyanmış bir tekneye çevirdi. Klasik bir tekne için oldukça egzotik bir modifikasyondu. Bir yıl kadar sonra karbon eklemelerin CL43 performansına nasıl bir etkisi olduğunu sordum. Cevabı “Hiçbir şey” oldu. Anladım ki Bernie için tekneleriyle uğraşmak yeterli bir ödüldü. Bir kaç yıl daha geçti. Bernie teknesiyle Kanada’nın Vancouver Adası etrafında bir tura çıktı. Akabinde teknesini Baltık’a götürmek istedi. Ancak CL 43’ü güverte kargosu olarak taşımak pahalıydı ve teknenin zarar görme potansiyeli yüksekti. Beni arayarak, konteynere sığacak bir tekne yapma imkanını sordu. Bu ve benzeri isteklere cevabım “Herhangi bir şey olabilir” olur. Onu ön tasarımı incelemek için teşvik ettim. Bunun için çok az ısrar yeterli oldu. Yeni bir tekne projesi için hazırdı. Ofisim 10 metrelik Flying Tiger teknesinin tasarımını tamamlamıştı. Hepimiz nakliye konteynerlerinin boyut sınırları ve bu sınırların tekne tasarımına etkileri konusuna odaklanmıştık.
Boyut Sınırları Konteynerler iki boyutta karşımıza çıkar: Standart ve Maksimum Hacim. Biz maksimum hacimli konteyneri esas aldık: 2.3 metre genişlik, 2.7 metre yükseklik ve 12.2 metre uzunluk. Tekne şekliyle ilgili Flying Tiger projesinde öğrendiğim en önemli şey hava payı olmuştu. En ile ilgili kısıtlamaları tekneyi 400 kalafatlayarak aştık. Tekne, konteynerin içine sonsuz deniz uçağı yüklenmiş gibi görünüyordu. Tiger’ın da yatırılmasıyla hava payı en su çizgisi ile sınırlandırılmıştır; bundan sonra bizim çalışmalarımız şekil stabilitesi için katı sintineler bulunduran tekne şekli üzerine oldu. Ancak bu yaklaşım Bernie’nin konteynerlik teknesi için işe yaramayacaktı. Eğer teknede yeterli iç hacim olması gerekliyse hava payına ihtiyacımız vardı. Bernie’nin teknesi kutuya yatırılmadan girecekti. ‹ç hacmi en üst seviyede tutabilmek için karina ve dümeni gerektiğinde ayrılabilir olarak tasarladım. Böylece tüm tekne ve güverte kısmı daha fazla toleransla konteynere yerleşebilecekti.
Tekne Formu Başlangıçtan itibaren Tiger tasarımı, en boyunun 2.3 metre ile sınırlı olmasından ötürü bir şekil kararlılığı bulmacasıydı. Teknenin şeklini bilgisayarda tasarlamanın en büyük avantajı, farklı gövde formlarını yüksek hassasiyetle kısa sürede görebilmekti. Güç ve iyi bir hız getirecek bir tasarıma yönelmemden itibaren tasarlanmış su çizgisinin toplam uzunluğa eşit olması gerektiğini biliyordum. Çapraz kirişi Tasarlanan Su Çizgisine (DWL) indirdim ve prizmatik katsayıyı yükseltmek için çapraz kirişi bir miktar daldırdım. Ve bu sayede daha yüksek hız/uzunluk oranı elde edildi. Çok sakin havalarda yelkenle hız sağlamak bize maliyetli olacaktır; ancak yeni tekne motorlu olacağından, sakin havalarla ilgili endişelenmemize gerek yoktu. En ile ilgili kısıtlamalar beni çok düzgün bir tasarıma itti. Bu yüzden prizmatik için mücadele ediyordum. Tekneyi başından itibaren sevdim. Dar tekneleri severim. ‹yi bir biçim sahibidirler. Yelkenli olarak keyiflidirler ve daha farklı durumlarda nasıl davranacaklarını kestirmek bugünün gösterişli üretim modellerine göre daha mümkündür. Teknenin uzunluğa/en oranı 5.23 olup hem metre-klas tekneler hem de Amerikan Kupa tekneler sınıfına uymaktaydı. Tasarım geliştikçe iç stabiliteyi artırmaya çalıştım. Stabilite için derin bir su çekimi ve şişkin kartine yeterlidir. Ancak su çekiminin kısıtlı olduğu bir durumda, (bu örnekte sığ sularda seyir için 1.7 m) iç stabilite için ene ihtiyacınız olur. Özellikle su çizgisinde, su yüzeyinin eylemsizlik karşı momentini artırmak için bu gereklidir. Enden yana şansımız yoktu ve kesinlikle su çizgisinde de olmayacaktı. Mastoride geminin su hattı genişliğini artırmak için tekne taban dönüşünü sertleştirmeye başladım. Bu bir dereceye kadar çalıştı. Ancak çözüm çok çabuk ortaya çıktı: Geminin yüklü su hattı uzunluğunun merkezinin altında bir çene. Bu çeneyi geminin su hattı genişliğine paralel olarak taşıyarak çapraz kirişte daha fazla daldırılmış hacim elde edebilirdim ve aynı güçte hızı artırabilirdim. Çene bir tılsım gibi çalıştı ve çeneyi tahta benzeri kapaklarla bir arada kullandım. Çene ile birlikte 10 eğimdeki moment 131 kg/m olur ve 5,67 ton ağırlındaki bir tekne için oldukça iyi bir değerdir. Gövdenin son biçiminde yüklü su hattının uzunluğu 11.6 metre olurken deplasman/uzunluk oranı 102 olmuştu. Prizmatik katsayı 0.645 gibi yüksek bir değer olurken, yüzücülüğün kıçta boylamsal merkezi yüklü su hattının yüzde 55.8 noktasındadır. Tek çene bize ayrıca farklı performans kayıklarının şekil hafızasını getirdi. Bernie’nin teknesi yattığı anda kaygan bir yelken şeklini alıyordu. Enin maksimum olduğu noktayı çapraz kirişe kadar neredeyse sabit tuttum. Çünkü fedakarlık edebileceğimiz bir en yoktu. Çene 3.5 istasyonunda neredeyse tamamen kayboluyordu ve uç kısım çenesiz, V şeklindeydi ve yüzeysel önayaklara sahipti. Hemen hemen hiç bir dengeleme çubuğuysa yoktu. Genelde böyle bir tekneyi güzel olarak düşünmeyiz. Herhangi bir ilave aksesuarı yoktu. Su hattı ile ana güverte arası boşluk yüksekti. Ancak iç hacme ihtiyaç duymadığım için kıç tarafında bir kısmını iptal etmiştim. Bu tasarım, “yükseltilmiş güverte” olarak adlandırabilir. Yükseltilmiş güvertenin altındaki şiyerin üzerinde su hattı ana güverte arası boşluğu düzlemsel bir yüzey gibi oluşturarak, hafif kıvrımı korudum. Tüm fikir bu boşluğu görsel olarak öne çıkarıp şiyeri arka plana atmaktı. Yapımı devam eden prototipi ilk olarak Schooner Creek Boat Works Tersanesi’nde gördüm. Schooner Creek’in sahibi Steve Rander’ın arkasından uzunca bir atölyeye girdim. Farklı tamir ve yeniliklerin yapıldığı teknelerin arasından yürüdük. En dipte eni dar, çekici ve 1930’lu yıllardan kalmış olabileceği düşünülecek bir tekne vardı. Anladım ki konteynerlik tekneye bakıyorum.
İç Tasarım Tekne tasarımı tamamlandıktan sonra sıra iç tasarıma geldi. Söylediğimiz gibi, bir şey yapabileceğimiz hacim pek yoktu. Bernie, iç tarafta bir dümen yerine iki kişilik bir kaptan köşkü ile büyük bir tavan istemişti. Salondaki hacmi artırmak için kanepe ve koltukları tekneye çıkardım. Koltuk minderleri doğrudan teknenin iç kısmındaydı. Buzdolabını sancak tarafına, evyeyi de lumbara yerleştirerek mutfağı dağıttım ve yemek hazırlamak için geniş bir alana sahip oldum. ‹lk anda normal boyutlarda bir teknenin içine girildiği düşünülebilirdi. Mutfakta baş yüksekliği 1.6 metrenin üzerindeydi. Sınırlı ene rağmen bu iç mekanda sıkışılmışlık hissedilmiyordu.
İlk Yükleme Tekne, ilk defa konteynere yerleştirilirken nefesimi tuttum. Planlandığı gibi sığdı. Tekneyi oturtmak için iki parçalı bir dingil tasarlayarak tekneyi konteynerin içine doğru sürmek istedik. Dingiller de tekneyle beraber her yere gideceğinden basit olarak tasarlanmalı ve teknenin içinde taşınmaya uygun olmalıydı. ‹lk tasarladığımız dingil, ağır ve hantal yapısıyla basit ama özel bir problemin cevabı olamadı. Bu sorunu Bernie çözdü: ‹talya’da üretilen pnömatik (havalı) makaralar. Bunlar basitçe söndürülerek teknenin içine alınabiliyorlar. Makaraların havası indirildikten sonra, tek kişi kolaylıkla teknenin konteyner içindeki konumunu düzeltebiliyor.
Motor ve Donatılar Belirtildiği üzere, tekne bir motorlu yelkenli tekneydi. Müşterim benzer iki tekneye sahip olduğu için bu teknenin de özellikleri onun su üzerindeki genel tarzına uygundu. Kendisi pek çok heyecanlı ve zorlayıcı turları tamamlamıştı. Yeni teknesi için 40 beygirlik bir Yanmar Diesel motor seçmiştik; ancak ben en azından 65 beygirlik bir motor istemiştim. Bu tartışmayı kaybettim. Bu motorla tam güçte 8.3 knot hız yapabiliyorduk. Tekne dar manevralarda başarılıydı. Teknenin iri yarı dengeli dümeni düzgün çalışıyordu. Teknenin genel seyir kalitesine ilişkin şüphem yoktu. Uzun ve dar olduğundan tekne kendi ayaklarının üzerinde durabilmeli ve seyir zevki tatmin ediciden daha fazla olmalıydı. Yelken düzeni basitti. 12 metre konteyner uzunluğuyla sınırlıydım. Öncelikle direği sarmayı düşündük. Ancak alt kısmı sökmek çok zordu. Böylece tek parçalı dayanım açısından karbona göre daha iyi olan alüminyum bir direğe karar verdik. Tekne üzerinde sürekli ve hızlı biçimde hareketler olacağı için tüm donatıların dayanıklı olması gerekiyordu. Baş ıstralyayı direk başından 76 cm düşürdük. Böylece yelken şişirmek daha kolay oldu. Çarmıhlar 23 derece süpürülmüştü. Baş ıstralyayı 75 cm pruvadan geriye çektim. Böylece yelkenin şişmesi için daha fazla alan kaldı. 5 metre gibi uzun bir E (seren boyu) ölçüsü ile yola devam ettim. Çünkü geniş bir yelken alanına ihtiyacım vardı ve bu kadar dar bir tekne söz konusu olduğunda hava koşullarından yana endişe duymama gerek yoktu. Nihayetinde 54 m2 yelken alanı elde ettim ve yelken alanı/deplasman oranı 17.3 oldu; ki bu bir motorlu yelkenli için iyi bir değerdir. Geriye baktığımda, donatı boyutlarının mükemmel olduğunu söyleyebilirim. Ana yelken kılavuz olmaksızın kaptan köşkünün tam köşesine geliyordu. Inbox adlı bir numaralı tekne için Bernie, benim tüm tavsiyelerime rağmen, ana yelken için vinç kullanmamaya karar verdi. Yüzlerce mil seyahat yapmasına rağmen bu durumla ilgili şikayet etmedi. ‹şin gerçeği, tekne mükemmel seyrediyordu. Kısa bir dümenle tekneyi öncelikle Columbia Nehri’nde denedik. Inbox, yelkenleriyle hızlı, kıvrak ve çevikti. ‹ki arkadaş dümen için kavgaya tutuştuk. Çünkü tekneyi kullanmak çok keyifliydi. Bu yelkenli bana, çocukken kullandığım ve bana yelkeni sevdiren tekneleri hatırlattı. Denge mükemmeldi. Inbox sağlam ve asimetrik şütüyle yelken altında çok hızlıydı. Tekneden bir sahil güvenlik teknesine tırmanarak teknenin yelken açıkkenki durumuna bakmak istedim. Dar en sayesinde tekne bıçak gibi görünüyordu. Bunun gibi görünen başka bir tekne hayal edemiyorum. Tasarımı klasik olmasa da bu tekneyi çekici bulduğumu söyleyebilirim. Yeni bir tasarıma ısınmak biraz zaman alır. Başlangıçta daima daha iyi ve daha farklı olabilecek çok küçük özelliklere dikkat ederim. Bu düşünce tüm tasarımcıların yaşam kaynağıdır. Ancak bu teknede durum farklıydı. Tekneye daha tersanedeyken aşık olmuştum. fiu anda Bernie, Inbox ile oldukça çok yol yaptı ve Far Harbour 39 adıyla seri üretime geçme kararı aldı. Hırvatistan’da SAS Vektor Tersanesi’ni bu üretim için seçtik. Donatım Slovenya’da Seaway tarafından 5 eksenli bir tezgahla yapıldı. Konstrüksiyon, vinilester reçine ile kaplandı. Ve, Avrupa’nın kanalları için tasarlanmış katıksız bir hücumbot tasarlandı.
R E K L A M
HAKKIMIZDA
