GEMİ İNŞA SEKTÖRÜ VE YANS İKİ AYDA BİR YAYINLANIRK•ASIM-ARAL2IK008• YIL1• SAY5I • 4.5YTL• y rıılll dsyg www.dogayayin.com
Sanifoam® SÜNGER SANAYİ VE TİCARET A.Ş. Kabinler arası izolasyon ·9-11 kg/m3 Motor kabini izolasyonu • 80-100 kg/m3 Taban ve tavan izolasyonu •150-180 kg/m3 •Yanmazlık • Zerirli gaz çıkartmaz • Ses ve ısı Yalıtımı • Farklı renk ve formlar •Yanmazlık • Zerirli gaz çıkartmaz • Küf tutmaz • Ses ve lsı Yalıtımı • Ses ve lsı Yalıtımı • Farklı kalınlıklar • Laminasyon türevleri • Su geçirmez • Laminasyon türevleri • Farklı form ve kalınlıklar • Renklendirilebilir • Laminasyon türevleri • Su geçirmez • Kurşun ve PVC bariyerli alternatifler Sanifoam® SÜNGER SANAYi VE TiCARET A.Ş. Merkez: Londra Asfaltı Alpar iş Mrkz. A Blok No: 34/4 Yenibosna 34188 Bahçelievler - lstanbul Tel: O 212 451 41 41 Faks: O 212 4512424 Fabrika: Organize Sanayi Bölgesi Barış Sk.No:1 Çerkezköy 59500 Tekirdağ Tel: O 282 725 27 25 Faks: O 282 725 27 16 www.sanifoam.com.tr 8
18,00 4,20 3,50 1,80 1,20 1, 1 O Güvenli Çelik Yapılar - Rüzgar Enetji Santralleri - Rafineriler ve Petrokimya Tesisleriiçin •• •• BUYUK CAPLI , metre uzunluğunda M80 Saplamalar(DiN939) CIVATAS, OMUNVEANKRAJLAR metre uzunluğunda M 100 Ankraj Cıvatalar (DiN529) metre uzunluğunda M48 RüzgarE.KulesTi emeSl aplamalan(DiN 939) metre uzunluğunda M 120 Çekiç Başlı Cıvatalar (DiN 7992) metre uzunluğunda M 150 Alh Köşe Başlı Cıvatalar (DiN 931) metre uzunluğunda M 100 Tam Dişli Saplamalar(ASTMA193Gr 87) ~0.9 Kalite Çelik Konstrüksiyon Cıvata, Somun, Pullar EN 14399-3 Cıvatalar EN 14399-4 Cıvatalar Uluslararası Standarlara, teknik çizimlere ve numunelere uygun - her çap - her boy ve - her kalitede Cıvata, Somun ve Saplama üretimi Daldırma veya Elektro Galvanizli MlOO x 1900- DiN 7992 Kaynaksız Çekiç Başlı Cıvatalar Her Boy ve Kalitede Daldırma Galvanizli 150 EN 3. l(B) Sertifikalı I Rüzgar Enerji Kuleleri Bağlantı Cıvataları ve Ank.roj Cıvataları Paslanmazveya Daldırma Galvanizli ,..8.8 - 1O.9 Kalite Cıvatala DiN 529 Ankroj C, • ·otoları hertiptSe iyahE,lektro, Daldırma Galvan(iLzJl,i,Ttip)
KASIM/ ARALIK 2008 YIL1•SAYl5 İçindekiler _______________ _ Kapak fotoğrafı: Sertaç Aytaç/ İstanbul Tersanesi 4 Haber 12 Yorum Hayırlı İşler Dr. Sedat Karabulut 14 Mercek Altı Ata Nutku Gemi Model Deney Laboratuvarı 18 Röportaj Prof. Dr. Ahmet Dursun Alkan 21 Teknik & Ürün Hamann Sedna Sistemi 22 Ürün 24 Tersane İstanbul Tersanesi 32 Güvenlik 36 Teknik Gazaltı Kaynağı Yöntemi 39 Ürün & Uygulama Su Geçirimsiz Betonla İnşa Edilen Yüzen İskeleler 40 Denizaşırı Yüksek Verimli Bir Sürat Teknesi
t-e_ GEMİ İNŞA SEKTÖRÜ VE YAN SANAYİSİ DERGİSİ Sahibi ve Sorumlu Yazıişleri Müdürü İsmail Ceyhan iceyhan@dogayayin.com Yazılşlerl Müdürü Sertaç Aytaç sertacaytac@dogayayin.com Yazıişleri Uğur Doğan ugurdogan@dogayayin.com Reklam Müdürü Asrin Bakır Gerçek asrinbakir@dogayayin.com Reklam Sorumlusu Merve Koç mervekoc@dogayayin.com Abone ve Okur Sorumlusu Diler Sunay abone@dogayayin.com Grafik Altan üren Elif Cankan Hicran Sopaoğlu Sayfa Düzeni Ömer Duman Ulaştırma ve Dağıtım Yavuz Erdoğan Baskı ve Cilt Altan Basım Ltd. - Aydın Avcı Yüzyıl Matbaacılar Sitesi / Bağcılar Tel; 0212. 629 03 74 Yayınlayan Doğa Yayıncılık ve İletişim Hizmetleri San. ve Tic. ltd. Şti. 111 dsyg ooc.ı.su::TOMt. YAYlffOINBU Yönetim Yeri: Ali Nazım Sk. No: 30 Koşuyolu 34718 Kadıköy/lSTANBUL Tel: 0216 3278010 Fax: 0216 327 79 25 lnternet: www.dogayayin.com [-posta: info@dogayayin.com Fiyatı: 4.50 YTL. Yıllık Abone: 25.00 YTL. © 2008 Doğa Yayıncılık Ltd. Şti. ISSN;1307-9204 2 ayda bir yayımlanır. ~ SeklOtel Yayıncttar 1, \lı _I OemeO, (lye.;aw. ~~ www.uyN.org TQm TOrlılye'de d-Ortılmektııdır. Basın Kınvnu'nıı c,6r'e yeni sOrell yıyındır Editör Teğet mi geçiyor?.. T ürkiye'den "teğet geçeceği" söylenen küresel kriz, istikrar bekleyen gemi inşa ve denizcilik sektörünü maalesef pek teğet geçmiyor ... Böyle fantastik bir "geçiş" de zaten pek mümkün değildi. .. ABD merkezli krizin dalgaları Türk kıyılarını vurmaya başladı. Bu normal bir durum; kıyıda veya denizde olmak her zaman keyiflidir, fakat birçok riski de beraberinde getirir. Küçük-büyük her türlü dalgadan etkilenen ilk siz olursunuz ... Türk gemi inşa sektöründe altmışa yakın sipariş iptal edildi, yetmiş civarı proje de askıya alındı. işten çıkarmalar ise an meselesi. Piyasada elle tutulur, somut bir durgunluk var. Yüzlerce gemi dünyanın güvenli bölgelerinde demir atmış bekliyor. Dünya deniz ticaretindeki daralma, navlun fiyatlarının neredeyse dibe vurması, kredi kaynaklarının azalması Türk gemi inşa sektöründeki bu iptallerin nedenlerden birisi... Fakat başka nedenlerin de olduğunu veya olabileceğini düşünmek, diyalektik bir sorgulama yapmak da gerekiyor. Sorgulama sadece sanayiciyi değil başta medya, sendika, bürokrasi ve akademi gibi kurumları da içine almalı. Her olumsuz gelişimin tüm nedenini "küresel mali kriz" gibi tek ve basit bir ana fikre bağlamak, nedenleri dışarda aramak biraz da hastalıklı bir davranış olabilir... Sorgulama ciddi olarak yapıldığı takdirde, inanıyoruz ki gemi ve yat inşa sektörünü ekonomik krizden zararlı değil; çok daha güçlenmiş, ayakları daha iyi yere basan, somut hedefleri olan, istikrarı sağlamış ve her şeyden önemlisi motivasyonu tam bir sektör haline getirecek. Bu da aslında "uzun vadeli", "geniş anlamda" düşünülürse, "kriz teğet geçiyor" sözünü de doğrulayabilir; ki tüm sektörün de beklentisi bu yönde... Bir de tabii ki karlı ve sağlıklı günler kadar, krizlerin de "geçici" olduğunun her zaman hatırlanması gerekiyor ... Önümüzdeki sayıda görüşmek ümidiyle ... Sertaç Aytaç sertacaytac@dogayayin.com tersane • kasım-aralık 2008 3
haber Desan, Avrupalı Sendikalara Kapılarını Açtı vrupa Metal Çalışanları Federasyonu (European Metal Federation-EMF) "işçi sağlığı ve iş güvenliği" başta olmak üzere, Türkiye ve dünyada gemi inşa sanayisinin sorunlarını tartışmak amacıyla Gemi Sanayi Komitesi'nin yıllık toplantısını İstanbul'da gerçekleştirdi. İki gün süren komite toplantısı, EMF temsilcileri· nin, Birleşik Metal ve Limter-İş sendikalarının temsilcileri ve Tuzla tersanelerindeki iş kazalarını araştıran Tuzla Tersaneler Bölgesi İzleme ve İnceleme Komisyonu üyeleriyle birlikte Desan Tersanesi'ne yaptıkları geziyle son buldu. EMF temsilcileri, Tuzla'da kendileri· ne kapılarını açan tek tersane olan Desan'da, iş kazalarının önlenmesine yönelik gelişmeleri ve bu amaçla yü· rütülen "Tehlike Avcısı" projesini etkileyici bulduklarını belirterek, diğer tersanelere de örnek olması gerektiğini vurguladılar. Desan Shipyard'dan Çalışanlarına 1000 Güvenlik Ayakkabısı Kaptanoğlu Denizcilik tarafından 2006 yılında devralındıktan sonra 30 milyon dolarlık yatırım planlanarak modern teknolojiyle donatılmaya başlanan DesanTersanesi'nde, sadece işçi sağlığı ve iş güvenliği için iki 4 tersane • kasım-aralık 2008 yılda 2 milyon dolarlık yatırım gerçekleştirildi. Tuzla bölgesindeki tersanelerde, can kaybına yol açan iş kazalarına karşı büyük bir mücadele başlatan Desan Tersanesi, kadrolu olsun olmasın tüm çalışanları için, özellikle elektrik çarpmasına karşı koruyan 1000 adet özel güvenlik ayakkabısı ürettirdi. Sektörde genel· likle mühendislerin kullandığı izole güvenlik ayakkabıları tüm çalışanlara dağıtıldıktan sonra, Desan Tersane· si'nde çalışanların üretim sırasında giydiği eski ayakkabılar çöpe atıldı. Desan Tersanesi'nin yoğun bir eğitimle desteklediği "Desan Tersanesi İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Dönüşüm Projesi" kapsamında çalışanlara dağıtılan güvenlik ayakkabıları, antistatik taban özelliği sayesinde özellikle elektrik çarpması riskine karşı koruma sağlıyor. Türkiye Elektrik İşletmeleri A.Ş. İletim Şebekeleri İşletme Ba· kım Daire Başkanlığı Test Müdürlü· ğü'nden de onaylı olan güvenlik ayakkabıları, ayrıca kaymayı önle· yen, yüksek sıcaklığa dayanaklı alt taban, darbelerden koruyan ergono· mik gizli çelik burun ve topuk koru· malan, su ve kimyevi madde geçirmeyen özellikleri ile iş güvenliğine önemli katkı sağlıyor. Gemi inşa sektöründe çoğunlukla mühendislerin kullandığı güvenlik ayakkabılarını, yaklaşık 50 bin dolar· lık bir yatırımla, kadrolu kadrosuz ayrımı gözetmeden tüm çalışanlarına dağıtan firma, bugüne kadar tersa· nedeki elektrik panolarını, ray sistemini, iskeleleri ve tüm kaldırma ekipmanlarını yenilemek gibi birçok konuda, işçi sağlığı ve iş güvenliğine yö· nelik önemli altyapı yatırımları gerçekleştirdi. Merkezi gaz sisteminin yenileme çalışmalarını da başlattı.io
Anel Grup Savaş Gemileri İçin ElektrikPanosuÜretti 1 --; avunma Sanayi Müsteşarlığı'nın savaş gemisi üretiminde yurtiçi kaynak kullanımı, millilik vasfının artırılması ve yerli kaynak kullanımını hedefleyen MİLGEM Projesi, olumlu sonuçlar vermeye başladı. Anel Grup, NATO standardı ve Askeri Gemi Klas kurallarına uygun, uluslararası akredite laboratuvardan sertifikalı olarak kendi tesislerinde ürettiği, elektrik güç dağıtım panolarını ilk milli korvet Heybeliada'ya sevk etti. MİLGEM Projesi çerçevesinde, gemi elektrik sistemi ve elektrik güç dağıtım sistem panoları dizaynını sürdüren AnelMarin'e, yine grup şirketlerinden olan AnelSis, uluslararası sertifikalı askeri savaş gemi panosu üreterek destek verdi. AnelSis'in, Deniz Kuvvetleri Komutanlığı için, 'r imal ettiği 1.Grup Elektrik Güç Dağıtım Sistem Panoları, 'Fabrika Kabul Testleri' sonrasında Savunma Teknolojileri Mühendislik ve Ticaret A.Ş.'ye teslim edildi. Anel Grup Yönetim Kurulu Başkanı Rıdvan Çelikel, Türk Silahlı Kuvvetleri'nin önemli projelerinden biri olan Milli Gemi Projesi'nde yer almaktan gurur duyduklarını söyleyerek, Savunma Sanayi Projeleri'nde daha etkin bir rol hedeflediklerini belirtti. AnelSis üretim Süreçleri Sorumlusu Serhat Suat da, daha önce Almanya'da imal edilen elektrik güç dağıtım sistem panolarını, Türk çalışanlarının emeğiyle, daha kısa sürede ve çok daha ekonomik değerlerle üretmenin sevincini yaşadıklarını söyledi. ~ SSM İhale Tarihleri Belirlendi avunma Sanayii Müsteşarlığı (SSM), denizaltı kurtarma ana gemisi "Moship" ile kurtarma ve yedekleme gemisi "Radship" projesinde ihale takvimini yeniden belirledi. SSM tarafından yapılan yeni düzenlemeye göre, denizaltı kurtarma ana gemisi projesinde teklife çağrı dosyası alımına ilişkin tarih 31 Aralık 2008 olarak belirlenirken, teklife çağrı dosyalarının ilgili firmalarca cevaplandırma tarihi ise 31Mart 2009 olarak kararlaştırıldı. ~ Vicem Yacht'ın 3 Yatı Amerika'da Görücüye Çıktı anko Holding şirketlerinden Vicem Yacht, ABD'nin Florida eyaletinde düzenlenen, "49. Fort Lauderdale ınternational Boat Show"a 3 yatı ile katıldı. Vicem Yacht A.Ş yöneticisi Sebahattin Hafızoğlu yaptığı yazılı açıklamada, ABD tekne pazarında haklı bir unvana sahip olduklarını, bu ve benzeri fuarlara katılarak pazardaki yerlerini pekiştirmeyi hedeflediklerini belirterek, "Vicem Yacht'ın ürettiği ultra-lux teknelerin en büyük özelliği tamamen müşteri isteğine göre tasarlanabilir olmasıdır" dedi. ~ İÇDAŞ'a İş Güvenliği Ödülü ÇDAŞ Çelik Enerji Tersane ve Ulaşım Sanayi, Risk Değerlendirmesi Yarışması'nda, "Ulusal Düzeyde Seçilen En İyi Uygulama Örneği" ödülü kazandı. 5. Uluslararası iş Sağlığı ve Güvenliği Bölgesel Konferansı'nda Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik'in ödül verdiği İÇDAŞ'ın, iş sağlığı ve güvenliği alanında gerçekleştirdiği proje Bakan Çelik tarafından iş dünyasına örnek gösterildi. İÇDAŞ, iş sağlığı ve güvenliği konusunda yaptığı projede, risk altında bulunan çalışanlarını teknik imkanlar geliştirerek güvenliklerini sağladı ve yılda 28 bin 800 ton çelik kütük daha fazla üretim imkanı yakaladı. Yapılan değerlendirme sonrasında artan üretimden dolayı İÇDAŞ yılda 37 milyon 440 bin dolar kara geçerken, hem insan sağlığını korudu hem de maddi kazanç sağladı. ~ tersane • kasım-aralık 2008 5
haber ___________________________ _ İhraç Gemi Siparişleri Düşüyor ersanelerde yaşanan sorunlar nedeniyle gündeme gelen 'tersanele· rin kapatılması' düşüncesi sektörün imajını yurtdışında olumsuz etkiledi ve yurtdışından gelen gemi siparişle· rinde düşüş yaşandı. Son 6 ayda Türkiye genelinde tersanelere sadece 3 ihraç gemi siparişi verilirken, geçtiği· miz yıl aynı dönem içerisinde 6 gemi siparişi verilmişti. Deniz Ticaret Odası İzmir Şubesi Yö· netim Kurulu Başkanı Geza Dologh, yurtdışında ülkenin adının duyurulması anlamında önemli çalışmalara imza atan gemi inşa sanayini zor gün· !erin beklediğini, 'tersaneler kapatıl· sın' düşüncesinin ardından ihraç gemi siparişlerinde düşüş yaşandığını söyledi. Türkiye'nin bu konu· da dünya sıralamasında 8. sırada bulun· duğunu, ancak olumsuz düşüncelerin ardından bu başarıyı kaybed eb i leceğ ini ileri süren Dologh, "Gemi inşa sanayi, 2004 yılından beri al· tın günlerini yaşıyordu. Tersanelerin 2012 yılına kadar dolu olduğu bildirili· yordu. Ancak,tersanelerin kapatılma· sının gündeme gelmesi sonucu yurtdışından alınan siparişlerde düşüş başladı. Dış siparişlerden önemli dö· viz girdileri sağlanıyordu. 2007 yılın· 6 tersane • kasım-aralık 2008 da haziran ayı sonu itibariyle kesin sözleşmesi yapılan 72 gemiden 6'sı yurtdışına gönderildi. 2008 yılında ise 103 gemiden sadece 3'ü yurtdışı· na gönderildi. Denizcilik sektöründe özellikle yurtdışında yakaladığımız başarılı grafiği kaybetmememiz gere· kiyor. Ayrıca, işsizliğe çözüm arandığı bir dönemde alınan bu tür yanlış bilgi· lere dayalı önlemler, işsizliğin daha da artması gibi önemli bir sorunu da beraberindegetirecektir" diye konuştu. Gemi adamı açığı artıyor Deniz Ticaret Odası (OTO) İzmir Şu· besi Yönetim Kurulu Başkanı Geza Dologh, sektörde büyük oranda gemi adamı açığı yaşandı· ğını, sorunun gideril· mesi için denizcilik eğitimi veren okul sayısının artırılması gerektiğini söyledi. Dologh, hızla büyümeye - devam eden denizci· lik sektörünün, iyi eğitilmiş personel so· runu ile karşı karşıya olduğunu belirtti. Sektörün, büyük oranda zabitan sıkıntısı yaşadığını anlatan Dologh, günümüzde gemi adamı açığının 7 bin ci· varında bulunduğunu ve en çok ihti· yaç duyulan personelin ise kaptan, başmühendis, güverte ve makine zabitleri olarak sıralandığını kaydetti. Nupas-Cadmatic3D, Kaynakları Optimize Ediyor umeriek Centrum Groningen B.V.'nin Türkiye Gemi İnşa Sa· nayicileri Birliği ile birlikte düzenlediği "Nupas-Cadmatic 30 Gemi Dizayn Yazılımı" Semineri 28 Ekim Salı günü, Gemi İnşa Sanayi· cileri Birliği'nde gerçekleştirildi. Seminerde, gemi inşa sanayinde Nupas·Cadmatic 30 gemi dizayn yazılımından nasıl faydalanılacağı anlatıldı. Kaynakların en etkili şekilde kullanılmasını sağlayan 3 boyutlu gemi dizayn yazılımı Nu· pas-Cadmatic, tasarımdan maki· ne dairesi ve boru sistemlerinin ön projesine, detaylı blok proje· lendirmeden üretim bilgilerine dek gemi inşasının tüm aşamala· rını içeriyor. ,.. usamsun" Denize İndirildi erk Tersanesi'nde yapımı tamamlanan 2000 DWT'luk "Sam· sun" isimli gemi denize indirildi. Tersanenin kuruluşundan bu yana yapımı tamamlanan ilk gemi olan "Samsun", VİYA Denizcilik A.Ş. için yapıldı. Tersane Koordinatörü Nail Erdoğan, tankerin 12milyon Euro'ya mal olduğunu söyledi. Berk Tersanesi, yıl sonuna kadar 3 gemiyi daha denize indirmeyi planlıyor.
Acergy Merlin Seyir Defterini Açtı NR Holding bünyesindeki İstanbul Tersanesi ve Yıldırım Tersanesi işbirliğiyle Norveçli firma Volstad Shipping AS için 11ayda inşa edihelikopterleri için dizayn edilmiş helikopter güvertesi de yer alıyor. SNR Holding icra Komitesi Başkanı Atilla Çiftçigüzeli, "Türkiye'de ilk len ve aynı zamanda Türkiye'de ya- kurtarma ve sismik araştırma gemipılan ilk kurtarma ve sismik araştır- sini inşa etmenin haklı gurunu tüm ma gemisi olan Acergy Merlin deni- çalışanlarımızla birlikte yaşıyoruz" ze indirildi. Eş geminin yapımı kızak- dedi. İlk örnek olan Acergy Merlin tita devam ediyor. Üçüncü gemi için pindeki kurtarma ve sismik araştırde görüşmeler sürdürülüyor. üstün teknolojik donanımıyla Kuzey Buz Denizi'nde her türlü kurtarma ve denizaltı araştırmasında kullanılacak olan Acergy Merlin, bünyesinde bulunan ROV (Remotely Operated Vehicles) denizaltı araştırma aracı ile deniz altında her türlü kontrol, bakım ve onarım faaliyetlerini uzaktan kumanda edilerek yapabilme yeteneğine sahip. Demir atmadan deniz üzerinde uzun sure sabit kalabilme yeteneğine sahip olan geminin baş tarafında S-92 Sikorsky ma gemilerinin hem sivil sektörde hem de askeri amaçlarla kullanıldıklarını vurgulayan Çiftiçigüzeli sözlerine şöyle devam etti: "Türkiye gemi sanayinin böyle çok amaçlı bir gemi inşasının ülkemizin sesinin duyurulmasında önemi çok büyük. Bu tip gemiler hem asker, hem özel sektörde çok amaçlı olarak kullanılıyor. Gemilerin kısa sürede, büyük başarıyla inşalarını tamamlamak sektörümüz ve tersanemiz açısından da imkan ve kabiliyetlerimizin somut bir göstergesidir." ._ Gemi Mühendisleri Odası Haliç'te Buluştu MMOB Gemi Mühendisleri Odası'nın "Geleneksel Oda Yemeği", 25 Ekim Cumartesi günü, Haliç'te, Camialtı Tersanesi'nde düzenledi. Türk gemi inşa sektörünün temellerinin atıldığı Haliç'te, gece için kurulan bin 200 metrekarelik dev çadırda, 30 kişilik bir orkestra eşliğinde gerçekleştirilen geleneksel oda yemeği gemi mühendislerini bir araya getirdi. Friendship Systems TMMOB Gemi Mühendisleri Odası, Friendship Systems yazılımının tanıtımı için Almanya'dan gelen yetkililerce yapılan bir sunum programı düzenledi. Program, 23 Ekim Perşembe günü Türk Loydu Konferans Salonu'nda gerçekleştirildi. 'tGeçmişi ve Bugünüile ur ersaneler" otoğraf sanatçısı Sevim Tarhan Atasoy'un 2001-2006 tarihleri arasında Tuzla Tersaneler Bölgesi'nde yaptığı çalışmalardan oluşan ilk kişisel fotoğraf sergisi, 20 Ekim-1 Kasım 2008 tarihleri arasında Beyoğlu Sanat Galerisi'nde izleyicilerin dikkatine sunuldu. Gemi inşa sanayiinin yakın tarihini tüm çıplaklığıyla ortaya koyan sergi, tersanelerin altı yıllık süreçte geçirdiği değişimi gözler önüne serdi. Sanatçı bu çalışmayla, özellikle gemilerin ezici varlıklarıyla onları inşa eden insanların -aralarındaki boyut farkına rağmen-harcadıkları çaba ve verdikleri emeği gözler önüne sermeyi hedeflediğini belirtiyor.-., Arkas Filosuna İki Yeni Gemi rkas Holding, 1.604 konteyner kapasiteli Claire A ve Diane A adları verilen iki gemiyi daha filosuna dahil etti. Almanya'nın Wolgast Limanı'nda gerçekleştirilen törenle iki gemiyi teslim alan Arkas, toplam konteyner gemi sayısını 25'e yükselterek, Türk deniz ticaret filosuna sağladığı katkıyı yüzde 57'ye çıkarttı. Arkas, 2009 yılı sonuna kadar aynı tersanede inşa edilecek iki gemiyi de filosuna ekleyerek filosundaki gemi sayısını 27'ye çıkaracak. -., tersane • kasım-aralık 2008 7
2. İş Sağlığı ve Güvenliği Fuarı "Safety 2008" Tamamlandı afety İstanbul 2008 31 Ekim-3 Kasım 2008 tarihleri arasında Harbiye Askeri Müze ve Kültür Sitesi'nde gerçekleştirildi. İş kazalarının azaltılması ve ortadan kaldırılması, iş güvenliği kültürünün geliştirilmesi, yaygınlaştırılması, denetimlerin ve eğitimlerin sıklaştırılması konusunda bilinç artırmayı hedefleyen "Safety İstanbul 2008", Grup Medya Fuarcılık Şirketi tarafından Türkiye İş Güvenliği İş Adamları Derneği (TİGİAD) desteğiyle düzenlendi. Fuar, ziyaretçilerine iş güvenliği ve kişisel güvenlik ekipmanları konusunda dünyadaki ve Türkiye'deki son teknolojileri görme olanağı sağladı. Yurtiçi ve yurtdışında faaliyet gösteren sektör profesyonelleri ve akademisyenleri buluşturan "Safety İstanbul 2008" Fuarı açılışındaki basın toplantısında konuşan TİGİAD Yönetim Kurulu Başkanı Bekir Erkuş, "İşverenler iş güvenliğinden birinci derecede sorumludur. İlave yük getir8 tersane • kasım-aralık 2008 diği için iş güvenliği konusuna uzak duran işverenler 'önlemenin ödemekten ucuz olduğu' gerçeğini kabul etmelidir. Araştırmalara göre iş kaybından dolayı ülkemizin uğramış olduğu zarar yıllık 20 milyar dolar civarında. Cari açığın 50 milyar dolar olduğu düşünülürse bu büyük bir rakam. Oysa çok daha küçük bütçelerle bu büyük zarar önlenebilir." dedi. Elliden fazla kişinin çalıştığı iş yerlerinde en az 1 iş yeri hekimi, 1 iş güvenliği uzmanı ve iş güvenliği kurulunun bulundurulması gerektiğini söyleyen Bekir Erkuş, "Çalışanlara işe alımda ve çalıştığı süre boyunca da eğitim verilmeli. İş sağlığı ve güvenliği risklerinin minimuma indirilmesi için faktörlerin özgün biçimde ele alınarak incelenmesi gerekiyor. İş Sağlığı ve Güvenliği konusu sadece üzücü olayların ardından hatırlanmamalı, ülke meselesi olarak sürekli gündemde kalmalı. Bu yıl ikincisini gerçekleştirdiğimiz "Safety İstanbul 2008" ile bu alanda ortak bir bilinç oluşturmaya çalışıyoruz." şeklinde konuştu. l FarukÇelik: "Tuzla'da18 Bin İşçiyi Eğittik" Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik stanbul'da düzenlenen 5. Uluslararası İş Sağlığı ve Güvenliği Bölgesel Konferansı'na katılan Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik, "8 ayda Tuzla'daki 18 bin işçiye iş sağlığı ve güvenliği eğitimi verildi. Amacımız iş kazalarının önüne geçmek" dedi. ILO Güvenli Çalışma Programı Direktörü Dr. Sameera AI-Tuwaijri ise her yıl, 2 milyondan fazla insanın iş kazalarında hayatını kaybettiğini söyledi. l GeliboluTersanesi Otel Gemisi Yaptı ksoy Denizcilik Şirketi'ne ait Gelibolu Tersanesi'nde yapımı altı ayda tamamlanan 70 metrelik "Rio Del Rey" adlı otel gemisi törenle denize indirildi. Törende bir konuşma yapan Çanakkale Valisi Orhan Kırlı, "Bu törenle Türk denizciliğinin parlak geleceğine olan umudumuz ve inancımız pekişiyor. Biliyoruz ki denizcilik sektöründeki olumlu gelişmeler, Türkiye ekonomisinin dünya sıralamasındaki yükselişinin teyidi mahiyetindedir" şeklinde konuştu. l
Sanmar Denizcilik, Vivax'ı Teslim Etti Ostenjo Rederi Yönetim Kurulu Başkanı Johannes Ostensjo anmar Denizcilik'in "Sanmar Eskort 80-1" adıyla inşa ettiği "Vivax" ismini alan römorkör, 31 Ekim 2008'de Tuzla'da gerçekleştirilen bayrak değişim töreniyle Norveçli Ostenjo Rederi firmasına teslim edildi. Ostenjo Rederi Yönetim Kurulu Başkanı Johannes Ostensjo, 1111 yılında, Vikinglerin İstanbul'da 60 gemi bıraktıklarını anımsatarak, "Şimdi, 900 yıl sonra, filoyu geri istemek için buraya geldik. İlk gemi römorkör Vivax oldu. Diğer 59'unu ne zaman alabiliriz?" dedi. Tören sırasında kahkahalara neden olan bu soru aynı zamanda 59 yeni sipariş anlamına da geldiği için denizcilik sektörünü oldukça keyiflendirdi. Türk yapımı römorkör, gelecek yedi yıl boyunca Kuzeybatı Norveç'te konumlandırılacak. Shell Norveç tarafından işletilen yeni bir terminalde tankerlere refakat edecek olan römorkör, üstün teknolojik özelliklere sahip. -.. Akport Limanı'nda İtalya, Rusyave Kuzey Afrika Konteyner Hattı Açıldı armara Bölgesi'nin önemli limanlarından Akkök Şirketler Grubu'na bağlı Akport Limanı'na Nisan 2008 itibariyle başlayan konteyner hareketi artan bir ivmeyle devam ediyor. Arkas Holding'in armatörlük şirketi Emes'e ilave olarak yine aynı şirkete bağlı Tarros hattı da, AKPORT Limanı'nı düzenli seferlerine uğrak limanı olarak ekledi. Böylece Tekirdağ'ın yanı sıra Edirne, Lüleburgaz, Çorlu ve Çerkezköy gibi sanayi şehirleri denizyolu ile konteyner servisine erişim imkanına sahip oldu. Trakya sanayicisi haftalık Romanya, Bulgaristan ve İspanya servislerine ek olarak İtalya, Rusya ve Kuzey Afrika hatlarını kullanarak ihracat yüklemesi yapabilecek. lGlobalKriz, Aliağa Demir Çelik SektörünüOlumsuz Etkiliyor üresel mali kriz, ihracata dayalı çalışan Aliağa'daki demir çelik sektörünü etkiledi. Sektördeki işletmeler kriz sonucu üretimi yüzde 40 düşürdü. Aliağa Ticaret Odası Başkanı Adnan Saka, Aliağa'da faaliyet gösteren ve 5-6 bin kişinin istihdam edildiği demir çelik sektörünün, global krizin etkilerini yakından hisseden bir sektör olduğunu vurgulayarak, "Türkiye'deki sektör yaklaşık 23 milyon ton üretim yapıyor. Bunun 7 milyon tonunu iç piyasaya veriyor. 16 milyon tonunu ise ihraç ediyor. Global mali kriz nedeniyle bu ihracat yapılamaz hale gelirse, zincirleme etkilerle birçok sorun yaşanabilir" dedi. İmalat, yapı ve inşaat sektörleri başta olmak üzere üretimin hammaddesi olan demirde krizin etkileri sonucu fabrikaların üretim planlarını yenilediğini belirten Adnan Saka, "Dünya piyasasında mamul fiyatları 700 dolar civarına inmesine rağmen fiyatların daha da düşeceği endişesi yaşanıyor. Sektörde krizin etkisiyle son 2 ayda yüzde 40 oranında üretim kapasitesi düşürüldü. Küresel kriz nedeniyle birçok üyemiz üretim planlamasını yeniledi. üç vardiya sistemi. iki vardiyaya indirildi. Bazı işletmelerde ise üretime zaman zaman ara verilecek. Sektörde doğrudan 5-6 bin kişi çalışıyor. Buna liman, gemi söküm, denizcilik, taşımacılık gibi sektörlerde çalışanları da eklediğinizde en az 2530 bin kişi bu durumdan olumsuz etkilenecek" şeklinde konuştu . .., tersane • kasım-aralık 2008 9
r haber ____________________________ _ Prysmian'danBükülmelere Karşı Üstün Performans;CasalightXtreme rysmian, bükülme ve kıvrılmalara karşı dayanıklılığı artırılmış fiber kablolar arasında en son yenilik olan Casalight Xtreme'i piyasaya sunuyor. Casalight ailesini daha da ileri götüren Casalight Xtreme, bükülme ve kıvrılmaların kaçınılmaz olduğu en zorlu FTTH (Fibre to the Home - Eve Kadar Fiber) uygulamalar için tasarlanmış. Yarıçapın 5 mm'den küçük bükülmesini sağlayarak en iyi çözümü sunan Casalight Xtreme, gerilme durumunda 90 derece bükülme ve Prysmian'ın özel ürünü MDU kablolarında zımba tabancasının kullanıldığı durumlara dayanıklı. Casalight bükülmeye dayanıklı fiber ailesi, müşterilerin doğru uygulama için doğru fiberi kullanmasını sağlayarak altyapı masraflarının en uygun düzeyde tutulmasına yardımcı oluyor. Casalight, CasaLight Plus ve Casalight Xtreme ITU G. 652 tavsiyeleri doğrultusunda kurulmuş standart ekipman, bağlayıcılar ve fiberlerle tamamen uyumlu. Prysmian, Casalight Xtreme'in üretim sürecinde de çevreye olan bağlılığını diğer fiber ürünlerinde olduğu gibi sürdürüyor ve florsuz bir üretim süreci gerçekleştiriyor.-., Berdan Cıvata'dan Halat Bağlama Halkaları arsus - Mersin OSB'de faaliyet gösteren Berdan Cıvata Sanayi, 38 yıldır her çapta, her boyda ve kalitede cıvata, somun, saplama üretimi yapıyor. Rıhtım ve liman inşaatları için halat bağlama babalarının M90 x 2000 mm ölçülerinde sıcak daldırma galvanizli ankrajlarını üreten firma, rıhtım ve limanlar için halat bağlama halkaları ve ankrajlarını yine korozyona karşı daldırma galvanizle korunmuş olarak imal ediyor. Tersaneler, limanlar ve rıhtımlar dışında sıcağa ve basınca dayanıklı çift somunlu flanş saplamaları, paslanmaz flanş saplamaları, borular için "U" bağlantıları, inşaat sektörüne çekiç başlı ve j ti- "" pi ankrajları daldırma galvanizli olarak üreten Berdan Civata ra10 tersane • kasım-aralık 2008 fineriler, petrokimya tesisleri ve basınçlı kap kazan imalatçıları için de her türlü bağlantı elemanı üretimi gerçekleştiriyor. -., GİSBİR GüneyKore ile İşbirliği Yapacak emi İnşa Sanayicileri Birliği (GİSBİR) ile Güney Kore Deniz Donatım Ürünleri Birliği (KOMEA) arasında ticari işbirliği anlaşması imzalandı. Tuzla'da GİSBİR binasında düzenlenen törende konuşan GİSBİR Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Mehmet Taylan, gemi inşa sanayisinin ülkelerin gelişmesine önemli katkıda bulunduğunu ifade ederek, "Güney Kore, gemi inşa sektöründe dünyanın bir numarasıdır. Onlardan öğrenecek çok şeyimiz var." dedi. KOMEAYönetim Kurulu Başkanı Yoon So Park ise, "Bizim bu alanda 30 yıllık bir geçmişimiz var. Bu tecrübeyle iki ülke arasında alışveriş yapmak için buradayız. İyi sonuç alacağımızdan eminim" şeklinde konuştu.-., İşçi Çıkarmalar Başladı eniz Ticaret Odası (DTO) Yönetim Kurulu Başkanı Metin Kalkavan, DTO kasım ayı meclis toplantısında yaptığı konuşmada, yaşanan krizin hiçbir krizle kıyaslanamayacağını savunarak, stabil piyasaların henüz oluşmadığını ve ne zaman oluşacağının da bilinmediğini söyledi. Kriz iyi yönetilirse, Türkiye'nin dünyadaki pek çok ülkeye göre daha az hasarla çıkabileceğini belirten Kalkavan, gün itibariyle 58 iptal ve 64 dondurulmuş proje olduğunu söyleyerek, "120 tane geminin ortalama değeri 2,5-3 milyar dolar civarında. Bunun yansıması istihdama. Maalesef istemeden de olsa işçi çıkarmalarımız başlamıştır" şeklinde konuştu. -.,
Temsilciliklerimiz RIF@X Kondenstoplar EmniyeVtentilleri tesisatınızdaki gerçek güç Üstünkaliteliyerli üretim• Hızlı teslimat• Satış sonrası hizmetgüvencesi • Glob Vanalar • Metal Körüklü Glob Vanalar • Pistonlu ve Denge Pistonlu Vanalar • Küresel Vanalar • Doğalgaz Küresel Vanaları • Kelebek Vanalar • Çekvalfler (Lift) • Kumandalı Çekvalfler • Disco Çekvalfler • Pislik Tutucular • Kondenstoplar - Ters Kovalı Kondenstop - Şamandıralı Kondenstop -Termodinamik Kondenstop -Termostatik Kondenstop • Akış Gözlem Cihazı • Emniyet Ventilleri - Yaylı tipler - Ağırlıklı tipler • Yangın Hidrantları - Yerüstü - Yeraltı • Kompansatörler - Metal - Kauçuk • Pirinç Ürünler • Özel İmalatlar StandartgövdemalzemelerGi G25,GGG40.G3,S-C25C, 2Z.8v.e paslanmazçelik'tir. •••• 'IÜV ı:~;~~ (€0036 ~~ ~~~ ~BERG Basınç Düşürücüler ~tıeır BalanVsanalan GEDİK DÖKÜMVEVANA GEDİK DÖKÜMVEVANASAN.VE TİC. A.Ş. YayalaCr ad.No:7834916 Pendik/lsıanbul T (0216)3071262Pbx ~ ŞiRKETiMiZ BiRGEDiHKOLDiNG A.Ş KURULUŞUOUR F·(0216)3072868-69 lermo@gedikdokum.com www.gedikdokum.com AdanaT:(0322)4585154 F:(0322)4585154 AnkaraT:(0312)2315750 F:(0312)2315659 Bursa T:(0224)2251707 F:(0224)2251311 lzmir T:(0232)4216652 F:(0232)4216642 TrakyaBölge(:0533)9203826 AntalyaBölge:(0533)9203825 KayserBi ölge(:0533)9203827
Dr. Sedat Karabulut Sağlık, Emniyet, Çevre Uzmanı Hayırlı işler ... B aşbakan Recep Tayyip Erdoğan ı Temmuz 2008 tarihinde Zonguldak'a gelip maden ocaklarını ziyaret etti. Bu ziyaretten sonra Türkiye Taşkömürü Kurumu'na (TTK) işçi alımı yapılacağı konusunda söz vermişti. Bu tarihten sonra madenci olmak için başvuru yapanların sayısı binlerce kişiyi buldu. Kasım ayı içinde yaklaşık 3 bin ki· şinin işe alınacağı açıklaması yapıldı. TTK'ya maden işçiliği pozisyonu için 37 bin kişi müracaat etti. Başvuru yapanlar arasında üniversite mezunu olanlar yanında madenlerde meydana gelmiş iş kazaları sonucu hayatını kaybetmiş kimselerin yakınları da vardı. Başvuru sayısı bu kadar çok olunca, işe alma kriterleri konusunda bazı spekülasyonlar da oluştu. Bunun üzerine yetkililer açıklama yaptılar. işe alım süreci hakkında sorulan sorulara cevap veren genel müdür yardımcısı Çetin Onur şunları söyledi; "İşçi alımı onaylandıktan sonra 37 bin müracaat aldık. Bu adayları basit 12 tersane • kasım-aralık 2008 fiziksel testlerden geçirdik. Testlerden sonra kuraya kalan arkadaşlarımızın sayısı da 22 bin civarında. Belki ters gibi görünebilir ancak beden gücünün önem arz ettiği maden gibi sektörlerde ön elemede beden gücüyle eleme yapılması normaldir. 2006'da da uyguladığımız bu yöntemle daha önceki dönemlerde alınan işçilerden daha çok verim aldık. Kura hepimize hayırlı olsun. Kurada çıkamayanlar da üzülmesin. Alınan işçilerin üretimi artırması durumunda yeni işçiler alınacaktır ..." Çetin Onur'un bahsettiği basit fizik· sel testlerden bazıları şunlar: Kürek kullanma becerisi, kütük taşıma ve balta ile kütük kesme hızı. .. Adayların kuraya katılmaya hak kazanmaları için sadece fiziksel güç ve beceri değil, ayrıca mülakatta baraj rakam olan 60'ın üzerinde puan almaları gerekiyordu. Mülakatı da geçenler, TTK Üzülmez Müessesi'nde noter tarafından başlatılan kuraya katıldı. Madenci adaylarının beklediği alanda bir yaşındaki bebeği Tuğbanur Arslan ile birlikte sonucu bekleyen Saniye Arslan, eşi Faruk Arslan'ın özel bir taş kömürü ocağında çalıştığı için çekilişe katılamadığını anlattı. Kucağında çocuğu ile kura çekiminin sonucunu bekleyen Sani· ye Arslan, "Eşim özel sektörde çalışıyor. Onun yerine kızımla çekilişe geldim. Maaşı da 600 YTL. Şu anda çalışıyor. Yeraltında tehlike var ama çalışmak zorunda" şeklinde konuştu. Yukarıdaki gibi bir yazı girişinden sonra zihnimde şekillenen tabloyu özetlemek isterim; Türkiye'de işsizlik, iş sağlığı ve güvenliğini de etkileyen çok önemli bir sorundur. Çoğu zaman aday olduğumuz işi yaparken hayatımızı kaybetme tehlikesinin olduğunu bilsek bile çalışmak zorundayız. Ülkemizde işe alım süreçlerinde İnsan Kaynakları uzmanlarının kullandığı klasik tabir ile "temel ve teknik yetkinlikler" konusu, ağır ve tehlikeli işlerde çalışacak mavi yakalı kişilerin yaşadığı semtlere pek uğramıyor. Bu tür standartlar daha çok beyaz yakalı adaylarda sorgulanıyor. iş Sağlığı ve Emniyeti hem işletmeleri hem de çalışanlarını çok yakından ilgilendiren hayati konulardır. Doğru iş sağlığı ve emniyeti sistemleri, tıpkı işe alım sürecinde olduğu gibi, işletmelerin daha kurulma aşamasında yapılması gereken tavsiyelerde bulunur; - İşletmenin kurulacağı alanın fiziksel, coğrafi ve ekolojik şartları, yapılacak işe uygun olmalıdır. Çalışanın işi ile biyolojik, psikolojik ve sosyal olarak
uygunluğu, işe girişi yapılmadan önce sorgulanmalıdır. işyeri risk analizi ilk olarak işletmenin kurulması aşamasında yapılmalı, düzeltilmesi veya önlenmesi gereken tehlikeler çalışma başlamadan önceden belirlenmelidir. Bu tavsiyelere uyulmadığı durumlarda er ya da geç sıkıntılar oluşmakta, astarı yüzünden daha pahalıya gelmektedir. Ayıkla pirincin taşını ... Bu durumu yaşanmış bazı örneklerle somutlaştırmak isterim; Doğu illerimizin birinde petrol üretimi yapan bir şirket, milyon dolarlık yatırım yaparak bir toplanma ve lojistik merkezi kurmuştu. Yeni kurulan tesiste çalışanların sayısı kısa süre sonra iki yüz kişiyi geçmişti. Ancak işletmenin açılmasının üzerinden henüz bir yıl geçmemişti ki yaşanan trafik kazaları sonucunda bu işletmede çalışan sekiz kişi yaralanmış ve iki kişi de hayatını kaybetmişti. Doğal olarak aklınız karışmış olabilir, zira petrol üretimi ile trafik kazası arasında ne tür bir ilişki var diye sorabilirsiniz. Aralarındaki ilişki şu; bu tesisin kurulma amacı, 40 kilometre yarıçaplı bir alanda üretim yapılan 400'den fazla petrol kuyusunun bakım ve onarımını yapan operatörlerin,Jıaynakçıların ve diğer çalışanların, üç vardiya şeklinde burada toplanması ve sonrada görev yerlerine dağılmalarıdır. Ancak tesisin kurulduğu yer, çalışanların yaşadığı şehrin doğusunda ve bir tepe üzerindedir. Yüzden fazla farklı araç ile sabahın erken saatlerinde bu toplanma merkezine gelen araç sürücüleri, doğmuş olan güneşin ilk ışınları ile karşılaşmakta. Akşam ise, batmakta olan güneşin görmeyi sınırlayan ve dikkati dağıtan ışınlarına maruz kalmaktaydı. Çok basit gibi görünen bu olay, yüzlerce aracın yaptığı binlerce sefer süresince, onlarca emniyetsiz duruma neden olmaya başlamıştı. Ve tekrarlayan bu emniyetsiz durum ile davranışlar sonrasında ciddi trafik kazaları meydana gelmişti. Ölümlü kazalardan sonra toplanan kaza analiz heyeti, tesisin kurulduğu yerin seçiminde hata yapıldığını belirledi. Güzel de, tesis kurulduktan bir yıl sonra yerini mi değiştireceğiz? .. Çalışanlara güneşin görme üzerindeki olumsuz etkisini azaltacak gözlükler mi dağıtacağız? .. Bu gözlükleri zimmetle teslim ettikten sonra, kullanıp kullanmadıklarını nasıl denetleyeceğiz? .. Yoksa vardiya saatlerini, güneşin her gün değişen doğuş ve batış saatlerine uyumlu hale mi getireceğiz? .. Gelinen bu aşamadan sonra alınacak her tedbir, kendi içinde sıkıntılar ve imkansızlıklar taşımaktadır. Hemen her çözüm önerisi "Astarı yüzünden pahalıya geldi" atasözümüzü hatırlatmaktadır. Aslında bu durum, atasözü gibi temel bir iş emniyeti kuralını doğrular; "Probleme girdikten sonra çözmeye çalışmak, probleme girmeden tedbir almaktan her zaman daha pahalı ve zor olmaktadır". Bir diğer örneği işe alımlardan verebiliriz. Uzun yıllardır lojistik sektöründe hizmet veren bir firma, binden fazla personel istihdam etmektedir. Yaklaşık on yıllık geçmişi olan bu firmada ortalama kıdem beş yıl civarındadır. Firmada birkaç yıl önce başlatılan iş sağlığı iyileştirme çalışmaları sürecinde, bütün çalışanlar periyodik muayeneden geçirilmişti. Bu çalışma sonucunda işe giriş muayenesi yapılmamış ve/veya sağlık ocağı raporuyla işe başlamış onlarca personele rastlandı. İşin sıkıntılı yanı, bu kişiler arasında renk körleri ile yüzde 55'1ere varan görme veya işitme kaybı olan çalışanlara rastlanması oldu. İşverenin bu aşamadan sonra yapacağı çok fazla bir şey yoktu. Bu tespitlerden sonra, deneyimli ve işyerine uyum sağlamış personelini işten mi çıkarsın? İşten çıkartma gerekçesi olarak ne yazsın? Bu personeli işten çıkartmayıp aynı işte kullanmaya devam mı etsin? Halbuki daha işe giriş aşamasında yapılacak iyi bir muayene ile işitme kaybı, bel fıtığı, yükseklik korkusu, anksiyete gibi biyolojik ve psikolojik hastalıklar tespit edilirdi. Çalışanın işi ile biyolojik ve psikolojik uygunluğu önceden test edilmiş olurdu. Aday çalışmaya başladıktan, işinde deneyim kazandıktan ve iş arkadaşlarına uyum sağladıktan yıllar sonra, işten çıkartılma ile farklı bir bölümde iş hayatına devam etme açmazına girmezdi. işveren durumu örtbas etmek ile sorunun çözümü arasında sıkışıp kalmazdı. işsizliğin bu kadar fazla olduğu bir ülkede, bu söylediklerimiz bazılarına masal gibi gelebilir. Ancak imkan varken, milyonlarca dolar para harcadığımız işyerlerini kurmadan önce yaptığımız finansal analizler yanında, iş sağlığı ve güvenliği konularına da göz atmamızda fayda var diye düşünüyorum. Bir de, onca para yatırdığımız ve umutlarımızı bağladığımız işlerimizi emanet ettiğimiz çalışanlarımızı seçerken dikkatli olmamızda sonsuz faydalar görüyorum. Kurada ismi okunan ve işe başlayacak maden işçilerimize, kazasız ve sağlıklı günler diliyorum. Ayrıca fiziki olarak madenlerde çalışmaya uygunlukları test edilmiş bu arkadaşlar içinde hiç kimsenin "klostrofobisi"nin olmadığını umuyorum. tersane • kasım·aralık 2008 13
Ata Nutku Gemi Model Deney Laboratuvarı İTÜ Gemi inşaatı ve Deniz Bilimleri Fakültesi'ndeki Ata Nutku Gemi Model Deney Laboratuvarı'nda, yılda ortalama 25 gemi model deneyi yapılıyor ... 14 tersane • kasım-aralık 2008 ta Nutku Gemi Model Deney Laboratuvarı, 1953 yılında Ordinaryüs Profesör Ata Nutku tarafından, Gemi Enstitüsü adıyla Taşkışla'da kurulmuş. 82 metre boyundaki ilk deney havuzunun boyu 1960 yılında 108 metreye çıkarılmış, 1974-75 yıllarında çekme arabası yenilenmiş ve üzerine modern direnç-güç deneylerinin gereksinimi olan açık su sevk dinamometresi, direnç dinamometresi gibi modern elektronik deney cihazları ile donatılmış. 1982 yılında YÖK Yasası nedeniyle Gemi Enstitüsü'nün işlevi sona ermiş ve fakülteye bağlı bir laboratuvar olmuş. 1988 yılında Gemi İnşaatı ve Deniz Bilimleri Fakültesi'nin Ayazağa Kampusu'ndaki yeni binasına taşınmasıyla Taşkışla'daki deney havuzu terkedilmiş ve yeni yapılan 160 metrelik havuz devreye girmiş. 1993 yılında deney havuzunun adı, kurucusuna ithafen Ata Nutku Gemi Model Deney Laboratuvarı olarak değiştirilmiş. Ata Nutku Gemi Model Deney Labo-
ratuvarı'nda şu anda 160 metre uzunluğunda deney havuzu, pervane deneylerinin gerçekleştirildiği bir kavitasyon tüneli, akım görüntüleme deneylerinin gerçekleştirildiği bir sirkülasyon kanalı ve gemi modellerinin üretildiği model imalathanesi bulunuyor. Ölçümler 1dalga makinesi, 1mekanik ve 2 elektronik esaslı direnç dinamometresi, 2 adet sevk dinamometresi, 1 adet açık su pervane dinamometresi, 1-Dve 3-D gemi modeli arkasında hız ölçüm cihazlarıyla yapılıyor. Ayrıca değişik kanat sayısı, çap ve hatvelerde sevk deneyleri için stok pervaneler ile denizcilik deneyleri için hareket ölçebilen cihazlar da mevcut. Laboratuvarda, eğer optimizasyon çalışması yapılmazsa, beş gün model yapım çalışması sürüyor ve ardından da ortalama beş günlük bir deney çalışması gerçekleştiriliyor. 160 metre boyundaki Büyük Deney Tankı 6 metre genişliğinde ve 3.4 metre derinliğe sahip. 5 metre boya kadar modeller bir çekme arabasıyla, sakin suda saniyede 6 metre hıza kadar çekilebiliyor. Büyük deney tankında direnç, sevk, iz ölçme, açık su pervane, akım görüntüleme ve özel deneyler (açık su yapıları, denizaltı vb.) yapılabiliyor. Dalga yapma cihazıyla da düzenli ve karışık dalgaModel direnç deneyi Dalga yapma cihazı larda her türlü yapının deneyleri gerçekleştirilebiliyor. Kavitasyon Tüneli'nde ise açık su pervane ve kavitasyon, deneyleri yapılıyor. Tünel önümüzdeki yıllarda modernize edilip özel deneylerin de yapılabileceği hale getirilecek ve donanmanın hizmetine sunulabilecek. Böylece ülkemiz için önemli bir eksiklik giderilmiş olacak. 6x1,5x0.7 metre boyutlarındaki Sirkülasyon Kanalı'nda saniyede 2 metre akım hızı sağlanabiliyor ve özellikle akım görüntüleme deneyleri yapılabiliyor. Modelhanede değişik malzemelerden her türlü boyut ve tipte deniz aracının modeli imal edilebiliyor. Deneysel imkanların yanı sıra laboratuvarda lisanslı veya fakülte personeli tarafından geliştirilmiş çok sayıda bilgisayar yazılımı bulunuyor. Bu programlar dizayn sürecinde form optimizasyonu, direnç, güç, sevk, takıntı dizaynı, denizcilik, manevra ve mukavemet gibi temel konularda deneysel çalışmaları destekliyor. Laboratuvarın araştırma uygulama alanları ise her türlü gemi tekne for3-D İz ölçme aleti tersane • kasım-aralık 2008 15
mu dizaynı ve optimizasyonu; direnç deneyleri ve analizi; 3-D iz ölçümü ve analizi; sevk deneyleri ve güç performansı analizi; pervane dizaynı ve analizi; akım görüntüleme deneyleri ve analizi; denizcilik performans ölçümü ve analizi ile açık su yapılarıyla ilgili ölçümler ve analizler olarak özetleniyor. Ata Nutku Gemi Model Deney Labo16 tersane • kasım-aralık 2008 ratuvarı'nda son iki yıldır ortalama 25'şer gemi model deneyi yapılıyor. Özel sektörün yanında MİLGEM'in TO) projesi gerçekleştirilmiş. Projede tek tekneli su üstü savaş gemileri için en iyi direnç ve denizcilik kabili· yetlerine sahip optimum tekne geometrilerinin geliştirilmesini sağlayacak sayısal yöntemler geliştirilmiş ve deneysel olarak kanıtlanmış. Ayrıca laboratuvarda Doç. Dr. Mustafa insel'in yürütücülüğünü yaptığı SMOOTH isimli AB projesinin ilgili optimizasyon çalışmaları ve ilgili de- model deneyleri de yapılıyor. neyleri laboratuvarda gerçekleştirilmiş. Yeni tip karakol botunun ihale öncesi ve ihale sonrası deneyleri de laboratuvarda yapılmış. Laboratuvar Savunma Sanayi Müsteşarlığı, Pendik Tersane Komutanlığı, Gölcük Tersane Komutanlığı ve İDO ile çok yakın çalışıyor. Yurtdışından da çeşitli firma ve kuruluşlara hizmet veriliyor. Bu kapsamda EUCLID (NAJ Boya deneyi
Doç. Dr. Emin Korkut: "Bir 'Çözüm Merkezi' olmayı amaçlıyoruz" Laboratuvarda bir doktor mühendis, bir tekniker, üç teknisyen, bir teknik ressam olmak üzere altı kişi çalışıyor. Laboratuvar hakkında bilgi aldığımız Ata Nutku Gemi Model Deney Laboratuvarı Sorumlusu Doç. Dr. Emin Korkut, öncelikle "bir çözüm merkezi" haline gelmeyi amaçladıklarını söylüyor. Türkiye'de bu alanda hizmet veren tek kuruluş olduklarının altını çizen Korkut, "Laboratuvar, 1960 yılından bu yana, büyük çoğunluğu son 15 yıl içinde, Prof. Dr. Yücel Odabaşı'nın Türkiye'ye dönüşüyle birlikte 350'ye yakın deneysel proje ile ülkemizin gemi inşaatı teknolojisine önemli katkılar sağladı. Özellikle 1990'11 yılların başından itibaren özel sektörle bağlantılarımız arttı. Dolayısıyla hem özel sektöre model deney hizmeti veriyoruz, hem de sorunlarına bir çözüm merkezi olma yolunda ilerliyoruz." diyor. lnternational Towing Tank Conference (ITTC) - Uluslararası Deney Havuzları Birliği'ne de 1972 yılından beri üye olduklarını vurgulayan Korkut, on senedir de ITTC'nin komisyonlarında aktif olarak yer aldıklarını belirtiyor. Korkut şu bilgileri veriyor: "Bugünlerde laboratuvarda bir dökme yük gemisinin model deneylerine başlanacak. Deney için sıra bekleyen projelerimiz de mevcut. Fiyatlarımız Avrupa'daki laboratuvarların fiyatlarının yarısı seviyesinde; fakat onların sadece hesap ile yaptıkları analizleri biz ayrıca deneysel olarak da yapıyoruz. Yurtdışındaki bazı laboratuvarların havuz boyları bizimkinden uzun. Teçhizat olarak ise lazer ölçüm aletlerimiz eksik, bunları da en kısa sürede tedarik etmek için çalışmalar yürütüyoruz." ıı!" tersane • kasım-aralık 2008 17
röportaj Yıldız Teknik Üniversitesi Makine Fakültesi Gemi İnşaat ve Gemi Makineleri Mühendisliği, Gemi İnşaatı Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Ahmet Dursun Alkan: ''Hatalarımızın üzerine gidiyoruz!'' Gemi inşa alanında Türkiye'nin bir çok avantaja sahip olduğunu hatırlatan Prof. Dr. Ahmet Dursun Alkan, "Bazı ülkeler gibi sorunların üzerini kapatmıyoruz; hatalarımızın üzerine gidiyoruz. Bu da büyük bir avantaj! .." ifadelerini kullanıyor. 18 tersane • kasım-aralık 2008 T ürkiye'nin gemi inşa alanında bir çok avantaja sahip olduğunu vurgulayan Yıldız Teknik Üniversitesi Makine Fakültesi Gemi İnşaat ve Gemi Makineleri Mühendisliği, Gemi inşaatı Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Ahmet Dursun Alkan, "kimyasal tanker, yat ve diğer yük gemilerinin imalatında kısa sürede gösterilen başarı Türkiye için önemli bir moral ve referans kaynağı oluyor. Dünya genelinde iyi bir izlenim
bıraktık. Bu olumlu durum bizi daha yeni hedeflere ulaştırabilecek." diyor. Türkiye'nin diğer bir avantajının ise coğrafi özelliklerinden kaynaklandığını belirten Alkan, "Enerji hatları üzerinde yer alan ve Akdeniz ile Kızıldeniz trafiğinin olduğu bölgedeyiz. Bu hatta bakım ve onarım da çok önem arz ediyor." ifadelerini kullanıyor. Bunların yanında Türk gemi sanayiinde de büyük bir gelişim yaşandığını, ürünlerin kalite ve sayısının arttığını vurgulayan Alkan, "Uluslararası kuruluşlar tarafından sertifi· kalandırılan ürün sayımız artmalı. insanımız çok girişimci ve hünerli. Bu konuda yatırımlar fazlalaşacak. Bu da önemli bir avantajımız. Ayrıca ha· talarımızın üzerine gidiyoruz; bazı ülkeler gibi iş kazaları gibi sorunların üzerini kapatmıyoruz" diyor. İlerlemeler sürerken, tersanelerdeki iş kazalarının da artığını vurgulayan Prof. Dr. Ahmet Alkan şöyle devam ediyor: "Mevcut durumdaki eksiklik ve çözüm arayışları değerlendirilirken iş Sağlığı ve Güvenliği konusu devlet ve sektör paydaşları tarafından ön plana alındı. Türkiye gemi inşa sanayiindeki iş güvenliği ve çalışma şartları sorunlarının araştırılarak, alınması gereken önlemlerin belirlenmesi amacıyla bir Meclis Araştırma Komisyonu kuruldu. Komisyon çalışmalarında ilgili kamu kuruluşları, işçi sendikaları, özel sektör temsilcileri ve sivil toplum kuruluşları, meslek odaları, akademik kuruluşlar ve yerel yönetim temsilcilerinin görüşleri ve saha gözlemleri dikkate alındı. 30 Nisan 2008'de göreve başlayan komisyon, çalışmalarını tamamlayarak hazırladığı taslak raporunu geçtiğimiz temmuzda Meclis Başkanlığı'na sundu. Taslak raporda iş Sağlığı ve Güvenliği sorunlarına tersaneler, yan sanayi, iş sağlığı ve güvenliği,.sendika, barınma ve sosyal tesisler, eğitim, itfaiye ve hastane başlıkları altında çözüm önerileri sunuldu. Tüm bu çalışma ve gayretler çerçevesinde gemi inşa sanayiinin, emeği ile üretim yapan insanların sağlığı ve iş güvenliğini ve dolayısıyla çevreyi tüm gerekleri ile ön plana alan bir anlayış ve uygulama ile daha büyük başarılara kavuşması bekleniyor ..." Eğitim yöntemleri kullanılmalı "Eğitimde süreklilik sağlanması esas olduğuna göre, çeşitli eğitim yöntemlerini kullanarak çalışanlara günlük ve yıl içinde belli bir dönemde eğitim programları uygulanmalı. Eğitimlerin kayıt altına alınması ve elektronik ortamda arşivlenmesi, izleme ve otokontrol oluşturmaya yardımcı olacak. İş Sağlığı ve Güvenliği eğitimini destekleyici, yazılı ve görüntülü bilgilerin web ortamında sunulması çalışmalarına ağırlık verilmeli. Değişik coğrafi bölgeler için bu bölgelerde yerleşik üniversite ve eğitim merkezlerinin İş Sağlığı ve Güvenliği konusunda ihtisaslaşmış kadroları yetiştirmesi önemlidir. ABD'nin İş Sağlığı ve Güvenliği kuruluşu olan OSHA, gemi sanayi tesislerinde çalışan personel için uygulanan eğitim malzemelerine ait yazılı ve görüntülü bilgileri web üzerinden açıklıkla yayınlıyor. Bu sayede sanayi çalışanlarına izledikleri dersleri web ortamından da takip etme ve pekiştirme im· kanı sağlanıyor. Tersane çalışanlarının önemli bir kısmının bilgi, nitelik ve eğitim açısından yetersiz oldukları biliniyor. Gemi inşa sanayiinin ara eleman katmanını oluşturan kısmına okul eğitimi fırsatı verilerek yetişmiş iş gücü sağlamak üzere, ilgili bölgelerde okul/bölümlerin artırılması gereği açıktır. Bununla orantılı olarak gereken eğitmen ihtiyacını karşılamak için eğitmen yetiştirme konusunun acilen dikkate alınması gerekiyor. Gemi inşaatı ve Gemi Makineleri Mühendisliği eğitimi veren üniversite bölümlerimizin öğretim üyesi ve araştırma görevlisi kadrolarının artırılması da gerekiyor. Endüstri, makine ve elektrik mühendisliği gibi mühendislik bölümlerimizin, çok alanlı yapısı ile gemi inşa sanayiine yönelik alt dallarda eğitim verme yolları açılmalı. Genel olarak teknik eğitim veren bölümlerimizde iş Sağlığı ve Güvenliği dersi uygulamalı olarak yer almalı. İş Sağlığı ve Güvenliği eğitimi konusunda Gazi Üniversitesi ve Yıldız Teknik Üniversitesi'nde birer Yüksek Lisans programı olması yanında, bu dalda ihtisaslaşmış daha fazla uzmana ihtiyaç olması yeni programların açılmasını gerektiriyor. iş Sağlığı ve Güvenliği Programı olan Meslek Yüksek Okulu sayısı yedidir. Bu okullarımızın öğretim elemanı ve eğitim altyapıları geliştirilmeli, başarılı mezunları için lisans programına dikey geçiş kontenjanları artırılmalıdır. Böylelikle bu mezunlara lisansüstü eğitimi alma şansı verilerek, iş Sağlığı ve Güvenliği öğretim elemanı ihtiyacına da bir cevap verilecektir ..." Kongrenin çıktıları yakından incelenmeli "ILO ve ISSA'nın düzenlediği iş Sağlığı ve Güvenliği konusunda en büyük etkinlik olan 18. Dünya İş Sağlığı ve Güvenliği Kongresi bu yaz Seul'de yapıldı. Kongreye 120 ülkeden 4 bin 500 kişi katıldı ve teknik bölüm ile 48 ayrı konuda sempozyum düzenlendi. Kongre örgütünün amacı iş sağlığı ve güvenliğiyle ilgili olarak, mesleki hastalıkları önleme çalışmaları, sağlık ve güvenlik konulu ortak projeler yoluyla geliştirilen yeni teknolojiler üzerinde elde edilen bilgi, bulgu ve tecrübelerin paylaşımı ile iş kazalarının önlenmesine ve çalışanların sağlığının korunmasına katkı yapmaktı. Bu güncel kongrenin çıktıtersane • kasım·aralık 2008 19
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=