Tersane Dergisi 30. Sayı (Eylül 2013)

28 tersane • eylül 2013 Tersane Sektöründe İş Sağlığı ve Güvenliği SGK verileri incelendiğinde iş kazalarının en sık metal işleme / üre- tim sektöründe, Ölümle sonuçlanan iş kazalarının ise en sık inşaat sektö- ründe meydana geldiği görülmekte- dir. Tersane sektörü bünyesinde yapı- lan işler gereği yukarıda bahsedilen iki sektöründe risklerini içerdiği göz önünde bulundurulursa ne kadar teh- likeli bir çalışma sahası olduğu daha kolay anlaşılabilir. Tersane sektö- ründe mevcut olan yüksekte bloklar halinde çalışma, çok çeşitli iş ekip- manlarının kullanılması ve bunların yanında tehlikeli kimyasalların boya, raspa vb. çalışmalarda yer alması, sektörün iş kazası ve meslek has- talığı açısından çok büyük riskler içermesine sebebiyet vermektedir. İş Güvenliği konusunun kendi yapısı itibariyle çok bilimli bir karaktere sahip olması ve Tersane sektörünün çok çeşitli risk gruplarını içermesi; İş Sağlığı ve Güvenliği çözümlerinin çok bilimli, eş güdüm halinde ve çok sayıda uzmanlıktan oluşan bir ortak çaba yapılmasını gerektirmektedir. Ülkemizdeki iş sağlığı ve güven- liği bakışındaki dönüşüme paralel olarak Tersane sektöründe iş güven- liği anlayışı dönem içinde değişim ve gelişim göstermiştir. Bakanlar Kuru- lunun özellikle 2003 ve 2008 yılla- rında yayınladığı ulusal programlar kapsamında Avrupa Birliğine İş Sağ- lığı ve Güvenliği konusunda uyumu amaç olarak aldığı görülmektedir. İş sağlığı ve güvenliği anlayışı Avrupa Birliğine entegrasyon çer- çevesinde kuralcı, belirli kalıplar içinde kalan, alınması gerekli bütün tedbirlerin mevzuatta düzenleyen ve denetimlerle kontrolü yapmaya çalışan yapıdan risk değerlendirmesi yapan, kendi risklerini ve tehlikele- rini belirleyip kendine özgü önlemler alan bir yapıya dönüşmüştür. Günü- müzde iş sağlığı ve güvenliği anla- yışı artık işyerini yaşayan, büyüyen, değişen ve kendine özgü olan bir canlı organizma olarak görmektedir. İş Güvenliğinde olması gerekli olan yeni yaklaşım, yapılması gereken- lerin detaylı belirlenmek veya ağır yaptırımların uygulanmasını sağla- mak yerine işyerinin değişken yapı- sına göre kendini revize eden ve her işyerine özgü çözümler üreten bir yapıda olmalıdır. Günümüzdeki İş güvenliği bakı- şına paralel olarak tersane sektöründe iş Sağlığı ve Güvenliğinde öne çıkan konular şu şekilde sıralanmaktadır: - İşçi sağlığı, mesleki beceri, yaptığı işi benimseyebileceği bir huzur ortamı, - Çalışma ortamında sürekli olarak İş Sağlığı ve Güvenliğinin iyileştirilmesi, - Psikososyal ve örgütsel yaklaşımlar geliştirilerek, işçi ve işveren arasında çalışma barışının sağlanması. Bu sayılan konuların hayata geçi- rilmesi için işçi, işveren ve devlet arasında tam bir işbirliği olması gerekmektedir Tersane Sektöründe Önemli Risk Odakları Sanayi devriminin mirası olan iş kazaları çalışma hayatının ne yazık ki bir parçası haline gelmiştir. ILO’ya göre meslek hastalıklarının % 100’ü, iş kazalarının % 98’i önle- nebilir kazalardır. Bu rakamların ancak insan odaklı bir yaklaşımla yakalanabileceği bir gerçektir. İş Sağlığı ve Güvenliği önlemleri iş kazalarını engellemek için alın- maktadır. Ülkemizde iş kazası sayısı ciddi manada yüksektir. Özellikle Tuzla Tersaneler Bölgesi, yaşanan iş kazalarıyla kötü bir üne sahiptir. İş kazaları temel olarak birçok faktörün bir araya gelmesiyle oluşmaktadır. Tablo 3’te tersane sektöründe artan iş kazası sayıları daha açık görül- mektedir. Rakamlar incelendiğinde özellikle tersanelerdeki yoğunluğun ve üreti- min fazla olduğu yıllarda ölümlü iş kazası sayılarının arttığı görülmek- tedir. Özellikle kullanılan taşeron sistemi, günlük çalışma sürelerine riayet edilmemesi ve tersane bölge- sinin alt ve üst yapı eksiklikleri iş kazalarında önemli faktörler olarak öne çıkmaktadır. 2008 yılından sonra ölümlü iş kazalarının azalmasında dünyada yaşanan ekonomik krizin etkisi büyüktür. Krizin yanında özel- likle 2007 yılından sonra yapılan sıkı denetimler ve uygulanan İş Sağlığı ve Güvenliği politikalarının da etkisi azımsanamaz. Şekil 2 incelendiğinde tersane- lerde “yüksekten düşme” ve “elekt- rikle temas” şeklinde iş kazalarının çok daha fazla gerçekleştiği görül- mektedir. Bununda en büyük sebebi çok fazla sayıda elektrikli iş ekip- manı kullanılması ve büyük bloklar makale YIL 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 ÖLÜMLÜ İŞ KAZASI SAYISI 4 1 5 3 6 7 10 12 28 15 11 3 8 Tablo 3. Disk/Limiter-İş Sendikası Rakamları