Tersane Dergisi 69. Sayı (Aralık 2021)

tersanedergisi.com.tr 34 Tersane / Aralık 2021 TEKNİK MAIN SWITCHBOARD KORUMA SİSTEMLERİ ÖMER AYDIN CONTROL TECHNIC Elektrik LTD. M ain Switchboard, dilimizdeki adıyla Ana Dağıtım Panosu, gemilerdeki güç üretici makineler ile, alıcı- ların arasında bulunan,tüm enerjinin üzerilerinden aktığı özel kontrol ünitelerdir. Alıcılar geminin çeşitli yerlerine dağıtılmış makineler, motorlar, cihazlar ve sistemler olabilirler. Eğer tüm enerji buradan geçiyor ve kontrol ediliyorsa, bir takım koruma sistemlerine sahip olmaları elzemdir. Aksi takdirde büyük tehlikelere kapı açılmış olacaktır. Patlamalar,yangınlar, mal ve can kayıpları olasılıkları ilk akla gelenlerdir. Main Switchboard emniyet sistemleri, ayırıcı bir sistemle birlikte çalışırlar ve devreye girdiklerinde, korumak üzere tasar- landıkları bölgeyi / alıcıları enerji hattından ayırarak izole ederler. Böylece problemli bölüm genel sistemden ayrıla- rak, geminin tamamının söz konusu problemden etkilenmesi engellenmiş olur. Aksi takdirde, ufak bir sorun bile geminin tamamen kararmasına neden olabilecek potansiyele sahiptir. Peki, bu korumalar neler olabilir? Birbirinden farklı yapı ve dizayn tekniğine sahip bu sistemler aşağıda başlıklar halinde incelenecektir. Şalterler / Breaker Şalterler, ana görevleri olan enerjiyi açıp kapatırken, aynı zamanda tiplerine göre çeşitli dahili koruma sistemle- rine sahiptirler. Aşırı akım ve kısa devre, düşük gerilim gibi durumlarda çok hızlı bir şekilde otomatik olarak açılırlar ve besledikleri sistemin enerjisini keserler. Büyüklüklerine göre yapıları ve koruma devreleri değişir. Jeneratörler için ise tam donanımlı açık tip şalterler (Air Circuit Breaker) kullanılır ve en üst seviye korumaya sahiptirler. Sigortalar Çeşitli yapıdaki sigortalar, Main Switchboard’ların vaz- geçilmez elemanlarıdır. Büyükten küçüğe, tüm devrelerde kullanılırlar. Büyük alıcılar bıçaklı sigorta tipi olabilirken, daha ufakları , otomat ya da cam tipinde olabilmektedirler. Sigor- taların çalışma ilkesi akımın ısı etkisine dayanmaktadır. Geçen akım, sigortanın seçilen ayar değerini geçtiğinde, meydana gelen ısı ya erimeye neden olarak devreyi keser ya da bir iç tetikleme mekanizmasını harekete geçirerek sigortanın açmasına neden olur. Düşük / Yüksek Gerilim Rölesi Jeneratörler gemiyi besleyen enerji kaynaklarıdır. Üret- tikleri voltaj AVR (Automatic Voltage Regulator) sayesinde stabildir ve çalışma değerlerine kilitlenmiş bir çıkış sağlanması için ayarlanmışlardır. Ancak, kimi zaman çeşitli arızalar sonucu voltajda değişimler olabilir. Bunlar anlık ya da sabit voltaj düşmeleri ya da yükselmeleri şeklinde görülebilirler. Her iki durum da, tüm gemi sistemleri için tercih edilmeyen durum- lardır. MSB ( Main Switchboard ) içerisinde bulunan bir gerilim rölesi ya da power management system fonksiyonu olarak, düşük gerilim veya yüksek gerilim tespit edilerek bir alarm oluşturulur. Tasarıma bağlı olarak ilgili jeneratör devreden de çıkartılarak tüm sistemler korunur.