Tersane Dergisi 67. Sayı (Mayıs 2021)

tersanedergisi.com.tr 34 Tersane / Mayıs 2021 Graviner’in bu öncülüğü Oil Mist Detector Konusunda büyük gelişmelerin önünü açtı . 1970'lerde artık dizel motor üretim devleri bu yeni regülasyonları sağlamayı çok dikkate alıyor, makinelerini ve yaşanabilecek kazaları önlemek için oil mist detector konusunu destekliyor, buna sahip olmayı avan- taj olarak kullanmak istiyorlardı. Zaten böyle olmak zorun- daydı, regülasyonlar tüm sektörü zorlayarak yönlendiriyordu. Oil Mist üzerindeki çalışmalarla, söz konusu durum tamamen analiz edilerek anlaşılmıştı. Dizel motorların neredeyse hep- sinde bu tehlikeli durumun yaşanma olasılığı mevcuttu. Bir mekanik sorunu olmayan makinelerin karterinde (Crankcase) bulunan yağlama yağı, görevini başarıyla yapmakta, fakat makine yatakları ya da o bölgede meydana gelebilecek bir arızada, dizel motoru hızla bir bombaya dönüşebilmekteydi. Peşpeşe patlama vakalarına cevap olarak, The Interna- tional Regulatory Bodies kurumu tıpkı IMO (International Maritime Organization) gibi denizcilik emniyeti ile ilgilen- meye başladı. International Association of Classification Societi (IACS) ise, bu olayları azaltmak için bir çok regülasyon ile üreticileri ve kullanıcıları doğru ölçümlere ulaşmaları için zorladı. IACS Kurallarına göre (SOLAS regulation II-1/47.2 issued by IMO -2009) , eğer aşağıdaki şartlardan biri sağlanıyorsa, Oil Mist Detector ya da eşdeğer bir sistem kullanılması şarttır. 1. Piston çapı 300mm'den büyükse 2. Makinenin gücü 2.200 kW (2.950 hp)'den büyükse 3. Makine dairesi insansızsa (Unmanned) IMO Maritime Safety Committee 2010 yılında, Oil Mist Detector sistemini, otomatik stop düzenlemelerinin bir par- çası olarak kabul edip onayladı. Buna göre - SOLAS regu- lation II-1/27.5 - Oil Mist Detector acil bir durumda orta ve yüksek hızda çalışan dizel motorlarını stop edecek, düşük devirli dizel motorları ise “ Slow Down “ yaparak devirlerini düşürerek, muhtemel ciddi hasarları önleyecektir. Oil Mist'in Anatomisi Bugün biliyoruz ki, makine yataklarında oluşabilecek bir arıza, crankcase içindeki tüm yüzeyleri çabucak 200 C gibi yüksek sıcaklıklara çıkartır. Bunu, yağın buhara dönüşmesi izler. Buharlaşan yağ, kendisinden nispeten daha soğuk crankcase atmosferi ile karşılaşınca, yoğunlaşıp, yaklaşık ola- rak 0,5 ile 5 mikron çapında tipik yağ parçacıklarına sahip bir buğuya dönüşür Bu parçacıkların yoğunluğı, 30 ile 50 mg/I seviyesine ulaşırsa, yağın da türüne bağlı olarak, patlama koşulları meydana gelmiş olur. Bir yangın ya da patlama her zaman üç bileşene ihtiyaç duyar. Yakıt, oksijen ve tutuşturucu. Bunlardan herhangi biri çıkartılırsa, yanma oluşamaz. Eğer crankcase içindeki durumdan bahsedersek, oksijen olarak hava, yakıt olarak yağ buharı, ve tutuşturucu olarak da yükselmiş olan sıcaklık düşünülebilir. En yeni nesil Oil Mist Detector Graviner Mk7, gelişmiş optik ölçüm teknikleri ile, oil mist seviyesini 0,05 mg/I gibi çok düşük seviyelere kadar tespit edebilmektedir. Buna bağlı olarak, crankcase içerisindeki oil mist artışı takip edilerek, erken uyarı ile büyük tehlike ve kayıplar önlenebillir. Oil Mist Detection (Algılama) teknikleri ilk icad edildikleri zamandan beri dizel karterlerinin potansiyel patlama durum- larını, buna bağlı olarak muhtemel krank yatak arızalarını önceden tespit edegelmişlerdir. Bu teknikler uygulanarak üretilen oil mist dedekörler, dizel motor karterlerinden boru- lar vasıtasıyla ile alınan oil mist örneklemelerinin, dedektör ünitesi içerisinde optik yöntemle yoğunluğunun analiz edil- mesine dayanıyordu. Geçmişte başarılı olan bu yöntemler, aradan geçen zaman ve dizel motor tasarımlarındaki geliş- melere yetişmek, oil mist algılamadaki hız ve hassasiyet talebi, gereken korumanın sağlanabilmesi gibi ihtiyaçlar doğrultusunda, yerlerini yeni tekniklere bırakmışlardır. Artık yeni nesil OMD'ler en başta Graviner Mk6 ve Mk7 modelleri olmak üzere, makine karterinden örnekleme almak için bir boru tesisatı kullanmamaktadır. Her bir silindir yatağına denk gelen karter duvarına bir adet dedektör yerleştirilerek, sürekli örnek alınmakta ve hemen dedektör içinde bulunan özel optik tasarım sayesinde analiz edilmektedir. Alınan örnek içerisindeki oil mist yoğunluğu elektronik sinyallerle Controller ünitesine gönderilmekte ve aynı zamanda da ekranda görüntülenmektedir. Eğer set değeri aşıldıysa oto- matik alarmlar devreye girmektedir. Bu işlemler bir saniyenin altında bir zaman diliminde gerçekleştirilmekte, eski boru yöntemiyle örneklemeye sahip olan modellerdeki zaman kayıpları oluşmamaktadır. Bu durum çok önce tedbir almayı mümkün kılabildiği için, büyük bir avantajdır. CONTROL TECHNIC Graviner firmasının temsilciliğini uzun yıllardır başarıyla sürdürmekte, tüm yedek parçalarını Şekil 4. Graviner Mk6 Oil Mist Detection System MAKALE