Tersane Dergisi 66. Sayı (Şubat 2021)

Tersane / Şubat 2021 27 tersanedergisi.com.tr artırmak ve elektrik motor & jeneratör- lerini kullanırken enerjiyi verimli kullan- mak adına hibrit sevk sistemleri kulla- nılmaktadır. Bununla birlikte, Marine Battery Forum'a göre, bataryalı gemiler dünya filosunun 2020’ye göre henüz yalnızca % 0,5'ini temsil etmektedir [1]. Şu anda tüm denizcilik bataryası pazarı ile ilgili olarak, MWh cinsinden, her yıl dünya çapında üretilen lityum iyon batarya miktarının %1'inden daha azını oluşturmakla birlikte yine de genişleyen bir pazar segmentidir [1]. Batarya gruplarının gemi sevk sis- temine dahil olması ile birlikte kara şebekelerinde olduğu gibi gemi ana şebekesinde yaygın olan alternatif akım şebeke (AC grid) yerine doğru akım (DC) elektrik şebekesi tercih edilmeye başlanmıştır. Bu sebeple DC elektrik sistemleri, son yıllarda feribotlarda ve açık deniz gemilerinde yaygın ola- rak piyasaya sürülmüştür. 2020 yılı itibariyle gemilerin kullanım alanı ve mimarisine göre sayısı Şekil-2’de veril- miştir[1]. Şekil-3’te ise gemilere uygun klas onay sertifikalarına sahip batarya sağlayıcılarının ve yine bu bataryaları gemi elektrik sistemine entegre etme yetkinliklerine sahip elektrik sistem entegratörüne göre istatistiki bilgileri verilmiştir. Hollanda’dan Alewijnse firması, 2012 yılında Offshore Tedarik Gemisi MV Jaguar gemisinde, Siemens ise 2013 yılında Platform Tedarik Gemisi MV Edda Ferd'de hibrit güç beslemeli ilk DC sistemini teslim etti. Bir diğer elektrik sistem entegratörü ABB ilk hib- rit DC şebekesini 2013'te MV Dina Star gemisi ile teslim etti. Siemens Norveç’te dünyanın ilk büyük tam elektrikli feri- botu olan MF Ampere'yi 2015 yılında yalnızca batarya ile sevk edilen bir DC şebekesi uygulaması yapmıştır [4]. Türkiye’de inşa edilen ilk bataryalı hibrit gemi uygulaması 2017 yılında tamamlanan Kanada’da seyreden Seaspan Swift ve Reliant gemileridir. Elkon’un sistem entegratörlüğünde inşa edilen gemilerde NMC (Nikel-Man- gan-Kobalt) hücreler içeren denizci- lik batarya sektörünün lideri Corvus batarya sağlayıcısının batarya paketi kullanılmıştır. Toplam 546 KWh’lık bataryaya sahip bu iki gemi sonrasında 2020 yılında Norveç’te çalışacak tam elektrikli bir feribotun sözleşmesi Elkon ile Sefine Tersanesi ile imzalanmış olup Türkiye’den bir elektrik sistem enteg- ratörünün üstlendiği ilk tam elektrikli gemi projesine başlanmıştır. Ticarile- şen bu projelerde hakim kimyanın NMC hücre gruplarının oluşturduğu görül- mekle birlikte LFP (Lityum-Demir-Fos- fat) katodlu hücre gruplarının gittikçe yeniden ticarileşmesi beklenmektedir. Bu beklenti kobalt madeninin dünya üzerinde yalnızca birkaç yerde bulu- Şekil-1 Depolama teknolojilerinin kullanımına göre gemi sevk sistemi mimarileri [4] Şekil-2 Gemi tipine ve mimarisine göre 2020 yılı itibariyle bataryalı gemi sayısı [1] Şekil-3 Bataryalı gemilerin batarya sağlayıcısı ve elektrik sistem entegratörü kırılımı [1]