Tersane Dergisi 58. Sayı (Eylül-Ekim 2018)

20 Tersane / Eylül-Ekim 2018 tersanedergisi.info teknik Kurumu) vermektedir. Laboratuvar şartları çok basit olmadığından, akre- ditasyon süreci 2 yılı bulabilmektedir. Altta ülkemizin kalibrasyon labo- ratuvar piramidi görülmektedir. T üm elektrikli makine ve cihazların belli aralıklarla kontrol edilmesi gerekmek- tedir. Özellikle üretim ya da önemli incelemeler yapılan cihazların ne kadar doğru gösterdikleri, kullanım alanlarına uygun doğruluk aralıkla- rında olup olmadıkları bilinmelidir. Bu tespite kalibrasyon diyoruz. Kalibrasyon bazen yanlış anlaşıl- makta, bir cihazın doğru göstermesi için ayarlanması ile karıştırılmakta- dır. Oysa bu tarif, onarıma girmekte- dir. Kalibrasyonda cihazın çalışması değiştirilmemekte, mekanizmasının çalışmasına dokunulmamaktadır. Kalibrasyon, söz konusu cihazın / makinenin, referans bir cihaz ile kar- şılaştırılması, ölçümlerin bir tablo ile raporlanmasıdır. Bu değerler, referans cihaz ile uygulanan, kalibrasyon yapı- lan cihazın gösterdiği sonuçlardır. Kalibrasyon işlemi tamamlanınca sonuç tablosu sertifika dosyasına akta- rılarak kalibrasyon sertifikası oluştu- rulur ve ölçümler belgelenir. Bu bel- gede sonuçların karşılaştırılabileceği bir tolerans limit tablosu ve ölçüm belirsizliği değerleri de bulunabilir. Ayrıca sertifikada testler sırasında kullanılan referans cihazlar hakkında da bilgiler bulunur. Bu, kalibrasyonun izlenebilirlik özelliğidir. Kalibrasyon işleminde önemli noktalardan biri de, yetkinliktir. Bu çalışmaları yapacak kuruluşun, alanda yetkin olması, uygun cihazlara, alt yapıya ve yetişmiş personele sahip olması gerekmektedir. Ayrıca çalış- malarının, hizmet verdiği alanda söz sahibi belgelendirme kuruluşlarınca tanınması ve akredite edilmiş olması; sahip olduğu cihazların belli periyot- larla (genelde yıllık) kalibre edilmesi ve personelinin sürekli eğitim alması gerekmektedir. Kalibrasyon işlemi iki farklı yerde yapılmaktadır. Birincisi laboratuvar, diğeri saha kalibrasyonudur. Labora- tuvar başlı başına ayrı bir sorumluluk ve şartlar içermektedir. Dünyaca belir- lenmiş olan ISO/IEC 17025 Kalib- rasyon Laboratuvarı Standartları’na uygun olarak dizayn edilmiş bir labo- ratuvar, ideal kalibrasyon hizmetle- rini sunabilir. Ülkemizde kalibrasyon laboratuvarları için uygunluk belge- sini, Uluslararası Laboratuvar Akre- ditasyon Birliği (ILAC)’nin üyesi olan TÜRKAK (Türk Akreditasyon Gemi Elektrik Sistemlerinde Kalibrasyon ÖMER AYDIN Control Technic Teknik Müdürü Laboratuvar kalibrasyonunda, işlemin yapılacağı odalara o işlemin laboratuvarı denir. Örneğin elekt- riksel laboratuvar, mekaniksel labo- ratuvar, sıcaklık laboratuvarı gibi. Her laboratuvar belirlenmiş fiziksel şartlandırmaya sahiptir. Oda sıcak- lığı, nemi belirlenmiş aralıkta tutulur ve klimalar 24 saat çalıştırılır. Oda sıcaklık ve nem değerleri sürekli kayıt altına alınır. Laboratuvar ortamlarındaki sıcaklık ve nem değerlerinin test ve ölçü aletleri üzerindeki etkileri göz önünde bulundurulduğunda, metal malzemelerin sıcaklık ile boyutunun değişmesi gibi sebeplerden dolayı ortam şartlarının sürekli izlene- rek kayıt altına alınması önem arz etmektedir. Örneğin 50 mm’lik bir çelik mastarın boyu, her bir derece sıcaklık (°C) artışında 0,0006 mm uzamaktadır. Bu durumda aynı Kullanıcılar Kalibrasyon Laboratuvarları UME Tübitak UME Son Kullanıcı Çalışma Standartları İkinci Seviye Birinci Seviye Tip 3 Tip 2 Tip 1