Tersane Dergisi 28. Sayı (Mart 2013)

tersane • mart 2013 29 sistemlerini kullanma noktasında istekli davranmaktadır. İleri tekno- loji kaynak sistemleri insan unsu- runu minimize etmektedir. Otomatik olarak yapılan kaynağın verimliliği, elle yapılan kaynağın verimliliğin- den çok daha fazladır [17]. Bu çalışmada ise, tersanelerde kullanılan kaynak teknolojileri yatırımında hangi faktörlerin etkili olduğu, tersaneyi ileri kaynak tekno- lojileri satın almaya hangi etkenlerin sevk ettiği belirlenmeye çalışılmıştır. 2. YÖNTEM Bu çalışmada, Türkiye’de konumlu tersanelerde çalışanlarla yapılan mülakatlar sonucunda ve geçmiş tecrübelere dayalı ola- rak belirlenen kriterler sunulmaya çalışılmıştır. Çalışma kapsamında, tersaneleri yeni kaynak teknolojisi yatırımı yapmaları konusunda hangi faktörlerin etkilediği belirlenmiştir. 3. ÇALIŞMADAN ELDE EDİLEN BULGULAR Tablo 2’de, tersaneleri yeni kay- nak teknolojisi yatırımına sevk eden faktörler sunulmuştur. Kaynak teknolojisi satın alımında, kaynak kalitesi son derece önemli- dir. Eğer, ileri kaynak teknolojisinde kalite güncel kullanılan kaynak tek- nolojisine göre daha iyiyse, tersane yönetimi, bu durumda yeni kaynak teknolojisi yatırımı yapabilir. İnsanlar genellikle yeni teknoloji satın almaya yönelimlidir. Bu durum tersaneler için de geçerlidir. Birçok tersane yönetimi, yeni teknoloji satın alımında istekli davranmakta ancak finansal kısıtlar bunu engelleyebil- mektedir. Ulusal gelir düzeyinin artmasıyla birlikte, işgücü maliyetleri de art- maktadır. Diğer bir ifadeyle, bir kay- nak operatörünün maliyeti sürekli olarak artış göstermektedir. Bundan kaçınmak için, tersaneler, işgücü- nün yerini makinelerin almasını isteyebilir. Dolayısıyla bu durum, tersaneyi yeni kaynak teknolojisine sahip robotik sistemleri satın alması noktasında teşvik edebilir. Zaman parametresi de son derece önemli bir parametredir. Kaynak hızı düşükse, işin bitme süresi de buna bağlı olarak uzun olur. Bu durumda, gemi inşa gibi deadline’lara bağlı üretim akışında, ürünün daha geç bit- mesi, tersaneyi armatör karşısında güç durumda bırakabilir. Bu da para ve itibar kaybına neden olabilir. Eğer, tersanenin sahip olduğu kaynak teknolojisinin iş yapma hızı düşükse, bu durumda tersaneler, daha hızlı kaynak yapabilme özelliğine sahip olan kaynak teknolojisini satın alma noktasında istekli davranabilir. Eğer, satın alınması düşünülen kaynak teknolojisinin yatırımdan geri dönüş oranı düşükse, tersaneler yeni teknolojiyi satın alma nokta- sında motive olabilir. Eğer, yatırım- dan geri dönüş 5-6 yıl civarında ise, tersaneler yeni kaynak teknolojisini satın alabilir. Kullanılan teknoloji eğer çok sık kullanılan bir teknoloji değilse, ter- saneler güncel teknoloji yenileme noktasında isteksiz davranırlar. Kay- nak teknolojisi, tersane üretim süreç- lerinde en sık kullanılan proseslerden biri olduğu için kullanım sıklığı son derece yüksektir. Satın alınması düşünülen kaynak teknolojisinin fiyatı uygunsa, tersa- neler ileri kaynak teknolojisini satın almada finansal olarak herhangi bir sıkıntı çekmezler. Standardizasyon firmalar açısın- dan son derece önemli bir paramet- redir. Üretilecek olan ürünün belirli bir standartta olması ve sonraki ima- latlarda da hep aynı standardı yakala- mak önemlidir. Makineler, her defa- sında aynı standardı tuttururlarken insan gücü hep aynı standardı tuttu- ramaz veya bu oran çok düşüktür. Bu bakımdan, tersaneler, belirli bir ürün standardını tutturabilmek için, ileri teknoloji kaynak robotlarını satın almaya meyil gösterebilirler. 4. SONUÇLAR Kaynak teknolojisi, gemi inşa sektöründe çok önemli bir yer tut- maktadır. Bir gemide, kaynak tek- nolojisinin kullanıldığı birçok bölüm bulunmaktadır. Ayrıca, tersaneler, aynı anda birden fazla gemi üretebi- lirler. Bu durumda, tersaneler, daha fazla kaynak makinesine ihtiyaç Bulgu no Bulgu 1 Bulgu 2 Bulgu 3 Bulgu 4 Bulgu 5 Bulgu 6 Bulgu 7 Bulgu 8 Bulgunun tanımı Kaynak kalitesi Yeni teknoloji satın almaya yönelim İşgücü maliyetlerini azaltmak Zaman Yatırımdan geri dönüşler Kullanım sıklığı Fiyat Standardizasyon Tablo 2. Çalışmadan elde edilen bulgular