Tersane Dergisi 21. Sayı (Temmuz-Ağustos 2011)

tersane • temmuz / ağustos 2011 29 lisansı ile 35.000 BHP güce kadar dizel motor yapabilen Pendik- Sulzer Motor Fabrikası, 1984 yılında faaliyete geçmişti. 150 tonluk tavan vincine ve gelişmiş otomatik portal freze tezgahına sahipti ve üretim kapasitesi 64.000 BHP/yıl olarak ifade edilmekteydi. Ülkemizde gemi ana makine üre- timi yapılabilen tek yer olan Pendik Tersanesi’nin 17 Ağustos 1999 depreminin ardından Dz. K.K.’na devri ile bu fabrikada üretilen Pendik-Sulzer marka dizel motorla- rının üretimi de durdu. Oysa, Mil-Gem, Türk Koster Filosunun Yenilenmesi vb. gibi milli projelerin yüksek yerli katkı oranı ile hayata geçirilmesi için gemi sevk ve seyir sistemlerinin yerli imkanlarla üretilmesi şart. Aksi halde yerli katkıda % 60-65 barajını aşmak mümkün değil. Kısaca TÜLOMSAŞ Motor Fabrikası Kuruluşu 1894 yılına kadar uzanan TÜLOMSAŞ, Ticaret Kanununa tabi bir Anonim Şirket. 176.000 m 2 kapalı ve 324.000 m 2 açık olmak üzere toplam 500.000 m 2 üzerine kurulu olan ve 2009 yıl sonu itibariyle 1241’i işçi olmak üzere toplamda 1581 personel istih- dam eden TÜLOMSAŞ, Lokomotif Fabrikası, Vagon Fabrikası, Motor Fabrikası, Elektrik Makineleri Fabrikası, Dişli Takım Fabrikası, Döküm Fabrikası ile Bakım ve Yardımcı Üretim Fabrikası olmak üzere 7 fabrikadan müteşekkil entegre bir tesis. 14.000 m² kapalı alan üzerine kurulu olan Motor Fabrikasının tek vardiya düzeninde yıllık üretim kapasitesi 100 adet motor olup, şimdiye kadar üretilen motor sayısı 600’den fazla. Çeşitli tiplerde CNC tezgahı ve işleme merkezleri içeren makine parkı, kalite kontrol sistemleri ve test odalarına sahip olan fabrikada, 16 PA4-185 (2400 HP, 1.500 rpm, 7,1 ton) ve 12 PA4-185 (1.800 HP) olmak üzere iki tip dizel motor üretimi % 75-80 yerli katkı oranı ile yapılabiliyor. Ayrıca çeşitli tip ve güçte dizel motorların bakım onarım ve yedek parça imalatı da yapılabiliyor. TÜLOMSAŞ Gemi Motoru Üretimi Fizibilite Faktörleri: “Üzerine Görev Düşenler” TÜLOMSAŞ yapımı motorların gemi ve deniz araçlarında kullanı- mına yönelik tip onay sertifikas- yon süreci devam ediyor. Mevcut motorların sertifikasyon süreci tamamlandıktan sonra, başta diesel jeneratör D/G motorları olmak üzere, TÜLOMSAŞ yapımı motor- ların özellikle yüksek devir ihtiyacı duyan gemi ve deniz araçlarında kullanıldığını da görebileceğiz. Bunun yanı sıra, şayet yeterli talep ortamı oluşursa, küresel pazarda tekamül etmiş markaların lisansı altında deniz tipi diesel motor üretimi için yeni bir montaj hattı, yani “TÜLOMSAŞ Marine Diesel Engine Departmant” kurulabilecek. TÜLOMSAŞ Genel Müdürü Hayri Avcı bu konuda gerçekten çok cesur, kararlı ve istekli görünüyor. Buna karşın, Türk armatör ve tersanecilerini temsilen Deniz Ticaret Odası (DTO) ve Gemi İnşa Sanayicileri Birliği’nin (GİSBİR) satın alma gücüyle desteklenmiş talep ve isteklerini ortaya koy- maları ise fizibilitenin en önemli ayağını oluşturuyor. Bu ise, krizden dolayı şimdilik biraz zaman ala- cağa benziyor. Fakat şurası kesin ki, Türk denizcilik sektörü, Pendik- Sulzer Motor Fabrikası ile kaybet- tiği imkanları TÜLOMSAŞ Motor Fabrikası ile yeniden kazanabilirse, gelecek 10-15 yılda büyük avan- tajlar elde edecek. IMO standartla- rında gemi motoru temininde dışa bağımlılıktan kurtulabilecek. Geç teslimden kaynaklanan sıkıntılar yaşanmayacak. Yerli gemi motoru tercihinden dolayı ulusal teşvikler- den yararlanabilecek. Daha yakın ve daha ucuza servis imkanı elde edecek. Bunlar, aynı zamanda makro ekonomik açıdan cari açığı da azaltan faktörler. Şu anda TÜLOMSAŞ’ta yüksek güçlerde motor üretimine yönelik tek dar boğaz motor test kapasitesi olarak görünüyor. Diğer tarafta ise eski adı Pendik Tersanesi şimdiki adı İstanbul Tersane Komutanlığı olan tersane bünyesindeki Pendik- Sulzer Motor Fabrikası’nda 7.500 HP ve 35.000 HP’lik test üniteleri atıl durumda bekliyor. En azından biz böyle biliyoruz. Pendik-Sulzer Motor Fabrikası’ndaki test üniteleri (en azından 7500 HP’lik olanı) TÜLOMSAŞ Motor Fabrikası’na nakledilebilirse şayet, hem TÜLOMSAŞ’ın motor test kapa- sitesi artmış olacak, hem de gemi motoru üretimine yönelik yatırım maliyetinden tasarruf edilmiş olacak. Bu, fizibiliteyi etkileyen bir diğer önemli faktör. TÜLOMSAŞ yapımı diesel motorların kamu kurum ve kuru- luşlarına ait gemi ve deniz araçla- rında kullanılmasının fiili olarak teşvik edilmesi ve ayrıca yerli gemi teçhizatı üretim ve tercih edilirli- ğini menfi yönde etkileyen mevzuat hükümlerinin ortadan kaldırılması da fizibilite açısından büyük önem taşıyor. Ayrıca, Gemi Mühendisleri Odası’nın, TÜLOMSAŞ Motor Fabrikası ile ilgili teknik ince- leme sonucunu da bir an önce bir “Rapor” olarak yayınlanmasını bekliyoruz.