Tersane Dergisi 21. Sayı (Temmuz-Ağustos 2011)

tersane • temmuz / ağustos 2011 23 Kuru havuzların numaraları Azapkapı’dan Kasımpaşa’ya doğru sırasıyla 1,2,3 olarak verilmiş ve bugün de bu şekilde isimlendirile- rek kullanılıyor. Kuru havuzların yakınlarında Haliç’in derinliği 20-42 metre arasında değişiyor. Haliç Tersanesi’ndeki kuru havuz- ların hepsi kara tarafında ana kaya üzerine, problemli Haliç dolgula- rından etkilenmeyecek tarzda inşa edilmiş. Haliç Tersanesi’ndeki kuru havuzların ölçüleri şöyle: 1 Nolu Kuru Havuz: 109 m. boy, 22,20 m. genişlik, 10,5 m. derinlik 2 Nolu Kuru Havuz: 81.5 m. boy, 17.80 m. genişlik, 9,86 m. derinlik 3 Nolu Kuru Havuz: 151.05 m. boy, 19 m. genişlik, 9 m. derinlik 3 Nolu Kuru Havuz (1796-1799): 18. yüzyıl sonlarında Haliç Tersanesi’nde gemilerin bakımı için bir kuru havuz yapımı karar- laştırıldığında İstanbul’da bulunan Fransız ve İsveçli mühendislerden teklifler alınmış ve ihale İsveçli mühendislere verilmiş. İsveçli mühendisler ve Osmanlı teknik adamları ile kurulan kadro, inşaata 1796 yılında başlamış. Haliç Tersanesi’nde kuru havuz mahali- nin önü tarakla temizlenmiş. Deniz suyunun inşaat çukuruna dolmasını önlemek için kıyıya ahşap palplanş perde çakılmış. Kuru havuz inşaat mahali 37,5 x 75,0 m boyutlarında ve 10,50 m derinliğinde kazılmış, inşaat çukuru yan duvarları iksa- larla tutulmuş ve su sürekli boşaltı- larak inşaat kuru inşaat çukurunda yapılmış. Kuru havuz kargir olarak inşa edilmiş. İnşaatta İstanbul boğa- zındaki taş ocaklarından çıkartılan mavi devonien kalkerleri kulla- nılmış. Taşların örülmesinde su altında sertleşme özelliği olan puzolan harcı uygulanmış. Puzolan (volkanik kül) İtalya’dan getir- tilmiş. Havuz tabanı 0,75 metre kalınlıkta taşla kaplanmış. Yan duvarlar ise içe doğru basamaklı olarak inşa edilmiş. 1799 yılında tamamlanan 3 Nolu kuru havuz, gemi boyutlarının 19. yüzyılda giderek büyümesi ve daha büyük boyutta kuru havuzlara ihtiyaç duyulmasıyla 1874-1876 yılları arasında karaya doğru uzatılmış. 2 Nolu Kuru Havuz (1821-1825): 19. yüzyılda gelişen ihtiyaçlar doğrultusunda Haliç Tersanesi’nde 2 Nolu ve 1 Nolu kuru havuzlar inşa edilmiş. 3 Nolu kuru havuzun yapımı bu kuru havuzların yapı- mına örnek olmuş. Yeni inşa edilen kuru havuzlar eski kuru havuz inşa- atlarında çalışan kişilerce yapılmış ve eski kuru havuz inşaat defterlerin- den de yararlanıl- mış. 1821 yılında başlayan inşaat 1825 yılında tamamlanmış. 1 Nolu Kuru Havuz (1857-1870): 1 Nolu kuru havuzun yapımında diğer iki kuru havuz inşasında uygulanan teknik uygulanmış. 1857 yılında başlayan inşaat çalışma- larına 1861-1869 yılları arasında ara verilmiş ve inşaat 1870 yılında bitirilmiş. Tersanede mevcut üç kuru havuz’a ilave olarak, II.Abdulhamit devrinde Bahriye Nazırı Bozcaada’lı Hasan Hüsnü Paşanın (1832-1903) girişimiyle Avrupa’dan bir yüzer havuz satın alınarak, parçalar halinde yurda getirilmiş ve Tersanede monte edilerek kullanılmaya başlanmış. Böylece 150 ton’a kadar küçük gemilerin onarım ve bakımını yap- mak mümkün olmuş. © TERSANE