Tersane Dergisi 19. Sayı (Mart-Nisan 2011)

40 t ersane • mart / nisan 2011 zamanda katot veya anottaki birikintileri te- mizleme özelliğine sahip elektroliz hücreleri üretilmiş ve BaWaPla pilot sisteminde kulla- nılmıştır. Amonyak, evsel atık su deşarjının gerçekleştirildiği kıyı bölgelerinde yüksek derişimlerde bulunan kirleticiler arasında- dır. Bu bölgelerden alınacak balast suyu da bu tip kirleticileri içereceğinden amonyağın elektrokimyasal dezenfektan üretimi üze- rindeki etkisi incelenmiştir. Yapılan çalış- malarda amonyak derişimi arttıkça üretilen dezenfektanın toplam ve serbest hazır klor derişimlerinde düşüş gözlenmiştir. Bu dü- şüş amonyak derişimi belli bir değere ula- şınca son bulmuş, bu noktadan sonra üreti- len dezenfektanın klor derişimleri amonyak derişiminin artması ile değişim gösterme- miştir. Elektrokimyasal süreçte elektrotlarda açığa çıkan aktif klor, elektrot yüzeyine yakın bölgede hızla amonyakla reaksiyon vererek kloraminlerin oluşmasına yol açmaktadır. Bu nedenle, üretilen dezenfektanın serbest hazır klor derişiminde tespit edilen düşüş beklenilen bir sonuçtur. Ancak toplam klor derişiminde tespit edilen düşüş, amonyak içeren balast suyu ile üretilecek dezenfekta- nın kalitesi açısından önemlidir (Şekil 3). Bununla birlikte amonyağın balast suyu dezenfeksiyonuna etkisi iki şekilde görüle- cektir. Öncelikle, balast suyunun içereceği amonyak derişimine bağlı olarak, dezen- fektan anot sıvısının toplam ve serbest klor derişimleri azaldığından arıtım için gereken anot sıvısı miktarı artacaktır. Arıtılacak balast suyundaki amonyak, üretilen dezenfektan- daki serbest hazır klorun bir kısmı ile de tep- kimeye gireceği için serbest hazır klor mik- tarında ikinci bir düşüşe daha neden olarak dezenfektanın etkinliğini azaltacak ve daha çok dezenfektan üretimi ihtiyacı ortaya çı- kacaktır. BaWaPla – Pilot Sistemi Proje kapsamında balast suyunun özel- liklerine bağlı olarak üçlü (filtre + uv + elekt- rokimyasal) karma sistem ya da gerektiği zaman ikili (filtre + uv ve filtre + elektrokim- yasal) karma sistem, olarak çalıştırılabilecek BaWaPla pilot sistemi (Şekil 4) inşa edilerek İngiltere’de Blyth- Newcastle’da test edilmiş- tir. Pilot sistem 100 m 3 /sa hızla çalışabilecek kapasitede dizayn edilmiştir. Testlerde deniz suyu gemilerin balast suyu aldığı Blyth li- manından doğrudan balast tankı koşullarını sağlayan iki adet çelik tanka alınmıştır (Şekil 5). Tankların dış ortamdan izole edilmesiyle ışık ve havanın tank içindeki organizmalara ulaşması engellenmiştir. Pilot sistemde birincil arıtma için iki adet perde içeren ve 100 m 3 /sa debi ile çalışa- bilecek perde filtre kullanılmıştır. Bu perde filtrelerden ilki iri taneleri uzaklaştırarak, ikinci hassas filtrenin zarar görmesini en- gellemektedir. İkinci perdenin 40 μm olan aralıkları, bu boyuttan büyük olan ve birinci filtreden geçmeyi başaran organizmaların balast tankına girmesine engel olmaktadır. makale Şekil 2: Ca 2+ ve Mg 2+ iyonlarının etkisi Şekil 3: Amonyağın etkisi Şekil 4: BaWaPla Pilot Sistemi: Filtre-UV-Elektrokimyasal Sistem, Ağustos 2009, Blyth, Newcastle Şekil 5: BaWaPla Pilot Sistemi: Tanklar, Ağustos 2009, Blyth, Newcastle